කලට නිසි වැසි වාසීවායී ප්රාර්ථනා කරමින් විශේෂ පිරිත් සජ්ඣායනයක් පසුගියදා ජය ශ්රී මහා බෝධින් වහන්සේ අභියස දී පැවැත්වීය.
අටමස්ථානාධිපති ආචාර්ය අති ගෞරවාර්හ පූජ්ය පල්ලේගම සිරිනිවාස නාහිමිපාණන් වහන්සේගේ අනුශාසකත්වයෙනි. ස්වර්ණමාලී චෛත්යාරාමාධිකාරී , ගෞරවාර්හ පුජ්ය පල්ලේගම හේමරතන නාහිමිපාණන් වහන්සේ ඇතුළු මහා සංඝරත්නය පිරිත් සජ්ඣායනය කළහ.
හිරු නැගෙන්නට පෙර ඇහැරී හිරු අස්තානගත වූ පසු නින්දට යන නිල්වලා මිටියාවතේ මිනිසුන්ගේ ජීවනාලිය වන්නේ නිල්වලා ගං කොමළියයි. විටෙක ශාන්ත සුන්දර වන නිල්වලා ගඟ විටෙක රෞද්ර සැඩපරුෂ වේ.
එකිනෙකට සම්බන්ධ, කාලීන වශයෙන් ඉහළ වැදගත් කමක් ගන්නා,අංශ කිහිපයක් ගැන විග්රහ කිරිම මෙම ලියමනෙහි අරමුණයි. මිල කළ නොහැකි දායාදය වන පරිසරය, ජන දිවියේ ආධ්යාත්මය මුදුන් කරන ආගම දහම හා එම අංශ සම්බන්ධ කරමින් සම්මත සමාජයක් ගොඩනගා ගැනිම යන පරමාර්ථ මෙහිදි ප්රමුඛ වේ.
පොලොන්නරුව පූජා නගරයේ පස් අවුරුදු ගවේශණ ව්යාපෘතියේ දෙවන අදියරේ කැනීම් අනුව පොලොන්නරුවේ ඉතිහාසය ක්රිස්තු පූර්ව හතරවන සියවස දක්වා වෙනස්වන බවත් අනුරාධපුර රාජධානියේ ආරම්භක අවධිය දක්වා ම එම ඉතිහාස කතාව දිවෙන බවට පැහැදිලි විද්යාත්මක සාක්ෂි රැසක් හමුවූ බවත් මධ්යම සංස්කෘතික අරමුදලේ අධ්යක්ෂ ජනරාල් මහචාර්ය ප්රිශාන්ත ගුණවර්ධන මහතා පවසයි.
තද නින්දකින් පසු දෙනෙත් විවර කළ ශ්රියන්තිගේ දසුනට හසුවූයේ සිවිලිමේ කරකැවෙන විදුලි පංකාවය.
නිතරම හැම අත දුව යන හිත නිශ්චලය. කිසිම සිතුවිල්ලක් නැති මොහොතක් ඇය රස වින්දාය. ඒ නිදිමතෙන් පිබිදෙන මොහොත පමණි. විදුලි පංකාවේ රැදුන දෙනෙත් හරවා ඇය වටපිටාව දෙස බැලුවාය.
“මචං, මෙයා කැත ගහෙන් වැටෙන කොට තිබිච්ච හැම අත්තකම හැප්පිලා වගේ නේද?”
සාප්පු සංකීර්ණයේ එකදු කඩයකින් වත් යමක් මිල දී ගැනීමට වත්කමක් නැති කොල්ලො රැලක් නර්මදා අසලින් කියාගෙන ගියහ.
“වැනියන් කළු වැනීයන්, කැත නාඹර වැනීයන්” වැනි පද කුඩා කළ පටන් තමන් වෙත එල්ල වූ බව දන්නා නර්මදා මෙවැනි නොහොබිනා කතා වලින් කුපිත වූයේ නැත.
‘අරලිය මැදුර’ යන්නෙන් අතින් ලියූ ඉංග්රීසි නාම පුවරුවක් උස්සගෙන දුම්රියෙන් බහින අය ඉදිරියේ කුසලානි හිටගෙන. කොළඹ ඉඳන් ආ කෝච්චියෙන් බැහැපු තරුණ කොල්ලො කාණ්ඩයක් කුසලානිගෙන් මල් ගෙනාවෙ නැද්ද කියල අහල ගියා. වන්දනාවේ යනවා කියල ට්රිප් යන අයද කොහෙද.
“ලියුම දෙනකොට කීවනේ මං කිව්වොත් නාහා ඉන්නෙ නැහැ කියල.”
සුදු වතින් සැරසුන වයසක තලස්තුනා තැනැත්තිය කිව්වේ හැමෝටම ඇහෙන්න. ඒත් ඇය කියන්න ගණනකට ගත්තෙක් අහල පහලක නැහැ. හැමෝගෙම අවධානය යොමු වෙලා තිබුනෙ කවුන්ටරයට හේත්තු වෙලා ඉන්න මනා දේහයකින් යුත් ඉලන්දාරියා දිහාට.
මෙරට පහළ වූ ශ්රේෂ්ඨ ජන නායකයින් අතුරින් අද්විතීය ස්ථානක් හිමිවන ශ්රීමත් සිරිල් ද සොයිසා මැතිතුමාගේ 120 වෙනි ජන්ම සංවත්සරය පවත්වන මේ අවස්ථාවේදී එතුමාගේ ගුණ මහිමය විස්තර කරමින් මෙවැනි සැමරුම් ලිපියක් ලිවීමට අවස්ථාව ලැබීම මා ලත් භාග්යයක් ලෙස සලකන අතර, මේ අවස්ථාව මට ලබාදීම මාවෙත පිරි නමන ලද උපහාරයක් ලෙස මම සලකමි.
මහවැලි සංවර්ධන හා පරිසර අමාත්යාංශයේ ජ්යෙෂ්ඨ උපදේශක මහාචාර්ය ඩබ්ලිව්.එල්. සුමතිපාල
මහවැලි සංවර්ධන හා පරිසර අමාත්යාංශය මඟින් 'නීලහරිත ආර්ථිකයක්' සංකල්පය සමාජගත කිරීමේ අරමුණින් 'ශ්රී ලංකා නෙක්ස්ට්' මැයෙන් බණ්ඩාරනායක අනුස්මරණ සම්මන්ත්රණ ශාලාවේ තෙදිනක් පුරා දෙස්-විදෙස් විද්වතුන්ගේ සහභාගිත්වයෙන් පසුගියදා පැවැත්වූ අන්තර්ජාතික සමුළු හා සම්මන්ත්රණ රැසකි. එහිදී පැරිස් සම්මුතිය හා එයට
බොහොම කලකට ඉහත රජ කෙනෙක් වාසය කළා. රජ්ජුරුවොයි ඇමැතිතුමයි හරි යාළුයි. දෙන්නා හමු වුණාම රටේ තොටේ දේවල් විතරක්ම නොවෙයි නොයෙක් දේ ගැන කතා කරනවා. තර්ක විතර්ක ඇති වන අවස්ථාත් තියෙනවා. දෙන්න යාළුවො නිසා ඒවා බුද්ධියෙනුයි අවබෝධයෙනුයි තේරුම් ගන්නවා. දවසක් රජ්ජුරුවොයි ඇමැතිතුමයි කතා කර කර හිටියේ මිනිහෙක් දියුණු
රටක පුරාවිද්යාත්මක උරුමය අතීත මානව වර්ගයාගේ පැවැත්ම හා ක්රියාකාරකම් පිළිබඳ මූලික වාර්තාවකි. මෙකී පුරාවිද්යාත්මක උරුමයන් සකලවිධ ජාතීන්ට පොදු වස්තුවකි. සැබවින්ම රටකට පුරාවස්තුන් සම්පත් ආකරයකි. යුනෙස්කෝව මගින් ලංකාවේද ලෝක උරුමයන් ලෙස පුරාවිද්යාත්මක බිම්කඩවල් හතක් නම්කොට තිබේ. ඒ අනුරාධපුරය, සීගිරිය, පොළොන්නරුව, මහනුවර, දඹුල්ල, ගාලු කොටුව හා සිංහරාජ වනාන්තරයයි.
2011 සැප්තැම්බර් මස 26 වන දිනට යෙදෙන ශ්රී ලංකා නිදහස් පක්ෂ නිර්මාතෘවර එස්.ඩබ්ලිව්.ආර්.ඩී. බණ්ඩාරනායක ශ්රීමතාණන්ගේ ගුණ සැමරුම නිමිත්තෙනි.
ශ්රී ලංකාවාසී ජනතාව ජනතා යුගයේ ආරම්භය ලෙස සලකන්නේ 1956 අප්රේල් මස 5, 7, 10 යන දිනවල පැවති මහ මැතිවරණයෙන් ජයගෙන 1957- 04-12 දින අග්රාමාත්යවරයා වශයෙන් දිවුරුම් දුන් බණ්ඩාරනායක මැතිඳුන්ගේ යුගයෙන් පසු ව ඇති වූ කාල පරිච්ඡේදයයි.