කර්මාන්තකරුවන්ගේ ගැටළු ඉදිරිපත් කිරීම සඳහා දුරකතන අංක තුනක්

ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ජනපතිවරනයේ මූලිම ජන්ද විමසීම ආරම්භ වී අති අතර මේ වනවිට මිලියන   105කට අදික ජන්ද දායකයින් පිරිසක ජන්දය ප්‍රකාශ කර අවසන් බව the Indianexpress පුවත් සේවය මීට සුලු මොහොතකට පෙර වාර්තා කළ අතර ජනපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් ට කොරෝනා වෛරස පාලනය කිරීමෙදී දැක් වූ අසමත්කම මෙම මැතිවරණයට තදින්ම බලපානු ඇතැයි විදෙශ පුවත් සෙවා  වාර්තා කර ඇත.ප්‍රාන්ත 52 ක් පදනම් කරගත් ජන්ද විද්‍යාල 538කින් ජයග්‍රහනය සදහා එක් අපේක්ශකයෙක් ජන්ද විද්‍යාල 270 ක් ජයගත යුතුයි. එරට ජනතාව මැතිවරණය ප්‍රතිපල අර්ධ ගනනයකිරීම් මත පදනම්ව ප්‍රවෘත්ති සංවිධාන විසින් ඉදිරිපත් කරන මතයන් පිලි ගැනීමට උත්සුක වන බව නිව් යෝර්ක් ටයිම්ස් වාර්තා කර ඇත.ඒ අනුව වත්මන් ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් ට වඩා ඩිමොක්‍රටික් අපේක්ෂක හිටපු   උප ජනාධිපති. වරයෙකු වන ජෝ බිඩෙන් ඉදිරියෙන් බව වාර්තා කර ඇත.

විජයාවතරණයෙන් පසුව මෙරට සිදුවන සුවිශේෂිතම ඓතිහාසික කාර්ය වන්නේ මහින්දාගමනයයි. දුමින්දාගමනය හා වාම දන්ත ධාතුව අපට ලැබෙන්නේ ඊට ද අනතුරුවය. අනුරාධ ග්‍රාමය අනුරාධපුර නගරය ලෙස නිර්මාණය වන්නේ පණ්‌ඩුකාභය රජු සමයේදීය. (ක්‍රි. පු. 247-207) දේවානම්පියතිස්‌ස රාජ්‍ය සමය සිංහල රාජ්‍ය වංශ කතාවේ අග්‍රගණ්‍යම සන්ධිස්‌ථානය හා කඩඉම සලකුණු කරයි. ඒ මහින්දාගමනය සිදුවීමයි. මිහිඳු මහරහතන් වහන්සේ ඇතුළු රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික සහ සැලසුම් සහගත ධර්මදූත පිරිස දේවානම්පියතිස්‌ස රජු හමුවීම සහ ධර්ම ප්‍රචාරක කටයුත්ත ආරම්භ වන්නේ මිහින්තලය කේන්ද්‍ර කර ගනිමිනි.

කිසියම් ප්‍රාථමික, ප්‍රාකෘත සහ ප්‍රාදේශීය මට්‌ටමකින් ද චූල සාම්ප්‍රදායික මට්‌ටමකින් ද එතෙක්‌ පැවැති ගෝත්‍රික හෝ ආදිවාසී ශ්‍රී ලාංකීය සංස්‌කෘතිකමය ජන විඤ්ඤාණය වෙනත් දිශානතියකට හසු වී බෞද්ධ ශිෂ්ටාචාරයක්‌ සහ සභ්‍යත්වයක්‌ බවට පත් වීමත්, ඉදිරියට සංවර්ධනය වෙමින් විකාශනය වීමේදීත් කේන්ද්‍රීය පුණ්‍ය භූමිය වන්නේ මිහින්තලාවයි.

වර්තමාන මිහින්තලය සහ මිස්‌සක පව්ව යන්නට ඉපැරණි හැඳින්වීම වන්නේ ෙච්තියගිරි හෙවත් සෑගිරි යනුවෙනි. එහි සරල ව්‍යවහාරික නිරුක්‌තිය වන්නේ ස්‌ථූප කන්ද යනුවෙනි. මේ අනුව ධාතුන් වහන්සේ තැන්පත් කළ ස්‌ථූප විශාල සංඛ්‍යාවක්‌ මෙහි පිහිටා තිබූ බව පෙනේ. මහාවංශයට අනුව මෙය මිශ්‍රක පව්ව ලෙසින් ද හඳුන්වා ඇති බව පෙනේ. (මහාවංශ පරිච්ඡේදය 13 ගාථාව 20) තෙවැනි සංගායනාවේ ප්‍රතිඵලයක්‌ ලෙස දැනට සියවස්‌ 23 කට පමණ පෙර (ක්‍රි. පූ. 247 පමණය) පොසොන් පුරපසළොස්‌වක පොහොය දින බුදුන් වහන්සේ පිරිනිවන් පා වසර 236 කට පසු තවත් ගිහි පැවිදි හයදෙනකු ද සමඟ මහා මහින්ද මහරහතන් වහන්සේ දේවානම්පියතිස්‌ස රජු මුණගැසෙන්නේ අහඹු හමුවීමක්‌ ලෙස නොවන පෙර සූදානම් කරගත් සැලැස්‌මකට අනුව බව අනුමාන කළ හැකිය. ඉතා කෙටි පරිසරය හා ගැඹුරු බුද්ධි පරීක්‌ෂණයකින් අනතුරුව මිහිඳු මහරහතන් වහන්සේ චුල්ලහස්‌ථිපදොaපම සුත්‍රය දේශනා කර ඇත.

මිහිඳු හිමි ඇතුළු සංඝයා වහන්සේ මුල්ම වස්‌ කාලය ගත කරන්නේ මිහින්තලයේදීය. වංශකතා අනුව මිහිඳු හිමියන් සමඟ පැමිණි භණ්‌ඩුක උපාසක තෙමේ පැවිදි වී උපසම්පදාවද ලබා රහත් බවට ද පත් වන්නේ මෙම මිහින්තලාවේදීය. ශ්‍රී ලංකාවේදී ගිහියකු පැවිදි බවට පත් වන ප්‍රථම අවස්‌ථාව මෙය වේ. (මහාවංශය පරිච්ඡේදය 14 ගාථා 26, 31, 33), අෂ්ටඵල රුහ බෝධීන් වහන්සේ නමක්‌ ද මිහින්තලයේදී රෝපණය කර ඇත. (මහාවංශය පරිච්ඡේදය 19 ගාථාව 62) මහා අරිට්‌ඨ අමාත්‍යවරයා ඇතුළු පනස්‌ දෙදෙනකු සසුන්ගත වන්නේ ද මෙම පුණ්‍ය භූමියේදීය. දේවානම්පියතිස්‌ස රජතුමා සංඝයා වහන්සේ උදෙසා ලෙන් 68 ක්‌ පූජා කරන්නේ ද මිහින්තලේදීය. මෙම ලෙන් ආදිවාසී මානවයා විසින් ඊට පෙර භාවිතයට ගන්නට ඇත. ථුපාරාමයේ තැන්පත් කිරීම සඳහා වැඩම කරන සර්වඥ ධාතුන් වහන්සේ මුලින්ම තැන්පත් කරන්නේ ද මිහින්තලේය. එතැන් සිට මෙම පුදබිම සෑගිරිය ලෙස හැඳින්වූ බව වංශකතා සඳහන් කර ඇත. වර්ෂ 48 ක්‌ ලක්‌බිම වැඩ විසූ මිහිඳු හිමියන් වහන්සේ අවසන් වස්‌කාලය ද ගත කර පිරිනිවන්පාන්නේ ද මිහින්තලේදීය. දේවානම්පියතිස්‌ස රජතුමා මිහිඳු හිමියන්ට අනුරාධපුරයට වඩින ලෙස ආරාධනා කළ ද උන්වහන්සේ ප්‍රථම රැය ගත කළේ මිහින්තලයේමය. (මහාවංශය පරිච්ඡේදය 14 ගාථාව 12) එළාර රජුද සෑගිරියට (මිහින්තලයට) ගොස්‌ භික්‌ෂු සංඝයා වහන්සේ හමුවී සුවදුක්‌ සොයා බලා කටයුතු කර ඇත. ෆාහියන් හිමියන්ගේ වාර්තාවලට අනුව එකල මිහින්තලේ භික්‌ෂූන් වහන්සේ දෙදහසක්‌ පමණ වාසය කර ඇත. අවුරුදු 1500 ක්‌ පමණ කාලයක්‌ අනුරාධපුර යුගය (රජවරු 100 ක්‌ පමණ පාලනය කළ) පැවතුණ අතර මේ කාලයේදී රජවරු බහුතරයක්‌ම මිහින්තලා පුදබිමේ තහවුරු කිරීම් සහ සංවර්ධන කටයුතු සඳහා දායක වී ඇත.

වංශකතාවලට අනුව මිහින්තලය මහින්දාගමනයට පෙර පැවැති ප්‍රාග් බෞද්ධ මධ්‍යස්‌ථානයක්‌ බවට තහවුරු වී ඇත. මේ බව පුරාවිද්‍යාත්මක විමර්ශනවලින් ද සනාථ වී ඇත. මිහින්තලය කඳුගැට කීපයකින් සමන්විතව ඇත. මිහින්තලා කන්ද, ඇත්වෙහෙර කන්ද, අලි පැටියා කන්ද, රාජගිරි ලෙන කන්ද, කණ්‌ඨක සෑය, අටසැටලෙන් පිහිටි කන්ද සහ ගිරිභණ්‌ඩ සෑය කන්ද වශයෙන් මේවා නම් කර ඇත. මෙම කඳුගැට සහ තැනිතලා සමස්‌ත භූමිය පුරාම ඉපැරණි කලාත්මක ආගමික හා පූජනීය අවශේෂයන් දක්‌නට ඇත. මිහින්තලේ පුරාවිද්‍යා කටුගෙය ඉපැරණි තොරතුරු රැසක්‌ හෙළි කරන හා සනාථ කරන ස්‌ථානයකි. මිහින්තලය (සෑගිරිය) ස්‌ථුප, දැවැන්ත භික්‌ෂු ආරාම, කටාරම් කෙටූ ගල්ලෙන්, සෙල්මුවා ස්‌ථම්භ, සෙල්මුවා සෝපාන, පොකුණු, පිළිම ගෙවල්, ඝණ්‌ඨාඝර, උපෝසථඝර, සීමා මාලක සහ සක්‌මන් මළු ආදියෙන් ඉපැරණි ආරාම සංකීර්ණයක මහරහත් විභූතියක්‌ සහ පරිසරයක්‌ නිර්මාණය කර ඇති බව පෙනේ. ශ්‍රී ලංකාවේ හෙළ සංස්‌කෘතියේ නිර්මාණශීලීත්වය, නිපුණතාව, පරිණත බව, රසිකත්වය සහ කෞශල්‍ය මිහින්තලයේ පූජා භූමියෙන් විශද කර පෙන්වයි.

මිහින්තලේ (සෑගිරියෙහි) සුවිශේෂිත ස්‌ථාන)

බෙහෙත් ගෙය (පුරාණ රෝහල)

මහාවංශයේ තොරතුරුවලට අනුව ක්‍රි. ව. 8 පමණ කාලයේදී දෙවන සේන රජු විසින් ෙච්තියගිරියෙහි වෙදහලක්‌ ඉදිකර ඇත. මෙය එවකට වැඩ විසූ භික්‌ෂූන් වහන්සේලාට සහ ගිහි අයට බාහිරව සහ නේවාසිකව ප්‍රතිකාර ලබා ගැනීමට හැකි වූ රෝහලකි. මෙය ඉතා විධිමත්ව නිර්මාණය කර ඇත. එම නටබුන් දැනට මිහින්තලේදී දැකගත හැකිය. මිහින්තලා පුවරු ලිපියක සඳහන් වන පරිදි මෙම රෝහලේ විශේෂඥ වෛද්‍යවරු ද සේවය කර ඇති බව සඳහන් වේ. වාට්‌ටු කාමර 31 ක පමණ රෝගීන් හැට දෙනකුට නේවාසිකව ප්‍රතිකාර මෙහිදී ලබාගත හැකි වී ඇත. ශිලාමය බෙහෙත් ඔරුවක්‌ සෙල්මුවා වංගෙඩියක්‌ ද හමුවී ඇත.

කණ්‌ඨක සෑය

කලාත්මක හා නිර්මාණාත්මක අතින් සුවිශේෂී ස්‌ථානයකි. වාස්‌තු විද්‍යාත්මක ඉදිකිරීම්, කලාත්මක ගල් කැටයම් හා සිතුවම්වලින් මෙය සමන්විතය. කෞතුකාගාරයක්‌ බඳුය. මහාචාර්ය පරණවිතාන සූරීන් මේ පිළිබඳව විධිමත් විමර්ශනයක්‌ සිදුකර ඇත. වංශකතා අනුව මහා අරිට්‌ඨ හිමි ඇතුළු හිමිවරුන්ට හැටඅටක්‌ ලෙන් සූදානම් කරන්නේ මෙම ෙච්තිය අවටය. මෙම ලෙන් භාවිතයට ගෙන ඇත්තේ මෙම ෙච්තිය ඉදිකිරීමට ද පෙරය. මේ ලෙන්වල බ්‍රාහ්මීය අක්‌ෂරවලින් යුතු ලෙන් ලිපි ද දක්‌නට ඇත. මෙම චෛත්‍ය වටා ශෛලමය කංචුqකයක්‌ තැනවූ බවට ද මහාවංශය කරුණු දක්‌වා ඇත. (මහාවංශය පරිච්ඡේදය 33 ගාථාව 25) අනුරාධපුර අරාජික වීමත් සමග මෙම ස්‌ථානය සොරුන් විසින් මංකොල්ල කා ඇත. මෙම ගරා වැටුණු චෛත්‍ය පෙදෙස 1934 වර්ෂයේදී හඳුන්වා ඇත්තේ කිරිබඩ පව්ව ලෙසිනි. 1935 වර්ෂයේදී මෙම ස්‌ථානය කටක ෙච්තිය ලෙස හඳුනාගෙන ඇත. පේසාවන් 03 ක හා වාහල්කඩ එකක අවශේෂ සොයාගෙන ඇත. මෙය මෙරට ඉදිවූ පුරාණතම ස්‌ථූපයකි.

ආරාධනාගල

මහාවංශය පවසන පරිදි (පරිච්ඡේද 13 ගාථාව 20) මිහිඳු හිමි ඇතුළු ධර්මදූත පිරිස දෙවනපෑතිස්‌ රජු හමුවීමේ අපේක්‌ෂාවෙන් රැඳී සිටි ගිරි ශීර්ෂයයි. අඹතලය ලෙස වංශකතාව මෙය දක්‌වයි. මිහිඳු හිමියන්ගේ බණ දේශනාව ඇසීමට පැමිණෙන ලෙස ආරාධනා කළ ස්‌ථානය මෙය බවට ද තොරතුරු පවතී.

නාගපොකුණ

(අම්බස්‌තලය දාගැබට බටහිර දෙසින් නාග පොකුණ පිහිටා ඇත. ක්‍රිස්‌තු වර්ෂ 575 - 608 කාලයේ)

පැරණි මූලාශ්‍රවල මෙය හඳුන්වා ඇත්තේ නාගසොන්ඩි පොකුණ ලෙසය. ස්‌වභාවික පර්වතයක නිර්මිත මෙම පොකුණ බැම්මකින් සහ පෙණ 5 ක්‌ සහිත විශාල නාග රුවක්‌ (ගල් මුහුණ මත අර්ධ උන්නතව) සහිත වූ මෙම පොකුණ මිහිඳු හිමියන් විසින් පරිහරණය කර ඇත. දෙවනපෑතිස්‌ රජු මෙම ස්‌ථානයේ සිට දිවා ආහාරය ද ලබාගෙන ඇත. මිහිඳු හිමියන් තම වස්‌ කාලයේදී මෙම පොකුණ ප්‍රයෝජනයට ගෙන ඇත. මෙය වර්තමානයේදී මැද මළුව ලෙස හඳුන්වන පෙදෙසේ දක්‌නට හැකිය.

සේල චෛත්‍ය

මිහිඳු හිමියන් මිහින්තලයේදී සමවත් සුවයෙන් වැඩසිටි ස්‌ථානයේ මෙම ස්‌ථූපය ඉදිකර ඇත. මිහිඳු හිමි සහ දේවානම්පියතිස්‌ස රජු අතර ප්‍රථම සාකච්ඡාව සිදුවන්නේ ද මෙම ස්‌ථානයේදී බව සඳහන් වේ. වටදාගෙයක්‌ තිබූ බවට ද අවශේෂයන් ඇත. මෙම ශිලාෙච්තිය පිළිබඳ තොරතුරක්‌ හබරණ දිග්ගල් සන්නසේ සඳහන්ව ඇත.

මිහිඳු ගුහාව

මහා වංශයට අනුව මිහිඳු හිමියන් වාසය කළ ගුහාවන් මිහිඳු ගුහා ලෙස හඳුන්වා ඇත. මිහින්තලේ මිහිඳු හිමි වැඩ වාසය කළ ගල්ලෙන් කුටිය මේ නමින් ප්‍රචලිතව ඇත.

මිහින්තලා මහා සෑය

වංශ කතා අනුව මහාදාඨික මහානාගරජු විසින් (ක්‍රි. ව. 7 -19 රජ කළ) පර්වතය මත අම්බස්‌තල මහා සෑය ඉදිකර ඇත. මහාචාර්ය පරණවිතානයන් ප්‍රකාශ කරන පරිදි රුවන්වැලිය සහ ඡේතවනය වැනි විශාල ස්‌ථූප ඉදිකිරීමට වඩා වැඩි වියදමක්‌ හා පරිශ්‍රමයක්‌ මෙම ස්‌ථූපය ඉදිකිරීමට වැය කර ඇත. චෛත්‍ය ඉදිකිරීමට අවශ්‍ය විවිධ ද්‍රව්‍ය මෙම ස්‌ථානයට සපයා ගැනීම විශ්මයජනකය. වංශ කතා අනුව (මහාවංශය පරිච්ඡේදය 35 ගාථා 70 -74) සෑය ඉදිකිරීමේදී අත්තිවාරම බිඳ වැටී ඇත. රජුගේ සත්‍යයක්‌ ක්‍රියාවකින් එම බිඳවැටීම නතර වී ඇත. රනින් හා රුවනින් වාහල්කඩ 4 ක්‌ ඉදිකර ඇත. මැණික්‌ කංචුකයක්‌ පූජ කර ඇත. රන් බුබුළු පළ¹ ඇත. මෙම සෑයට කළ විශ්මිත මහා පූජාවන් රැසක්‌ ගැන ද සඳහන් වේ.


මිහිඳු සෑය

මහාතූප සලපතළ මළුව ඉදිරියේ පිහිටි ගරාවැටුණු කුඩා ස්‌ථූපයකි. මෙය මිහිඳු හිමියන්ගේ ධාතූන් වහන්සේ තැන්පත් කරමින් කරන ලද්දක්‌ බව ප්‍රකාශව ඇත.

කළුදිය පොකුණ

ඇත්වෙහෙර කන්ද සහ ආනෛකුට්‌ටි කන්ද අතර පිහිටා ඇති කළුදිය පොකුණ පරිසර සුන්දරත්වයේ හා චමත්කාරයෙන් යුතු මිහින්තලේ ඇති විශිෂ්ටතම ස්‌ථානයකි. පුරාණ ලංකාවේ වාස්‌තුවිද්‍යාත්මක විස්‌කම් දැකගත හැකිය. මේ සමීපයේ ඇති අනෛයිකුට්‌ටි කන්ද අදටත් යෝගාවචර වූ බවුන්වඩන යතිවරයන්ට කදිම ක්‍ෂේම භූමියකි. මේ සමීපයේ ඇති සද්ධාතිස්‌ස රජු පෙහෙවස්‌ සමාදන් වූවා යෑයි සැලකෙන රජගිරිලෙන කන්ද හමුවේ කන්ද පුරාම ගල්ලෙන් පිහිටා ඇත. පාමුල විහාර අංග රැසක්‌ ද ඇත.

දාන ශාලාව

වත්මන් මිහින්තලා මැදමළුවේ ඇති දාන ශාලාව (බත්ගෙය) අභයගිරි විහාරයේ ඇති ධානශාලාවට බෙහෙවින් සමානකම් දක්‌වයි. බත් සහ කැඳ තැබීම සඳහා භාවිත කළ ගලින් කළ බත් ඔරුවක්‌ ද දක්‌නට ඇත. මෙවැනිම බත්ඔරු අනුරාධපුර පැරණි දාන ශාලාව අසලින්ද හමුවී ඇත.

මිහින්තලේ සෙල්ලිපි

මිහින්තලයේ ඇති විවිධ සෙල් ලිපි පිළිබඳව එච්. සී. පී. බෙල්, ඒ. එම්. හොර්කාට්‌, හෙන්රි පාකර් සහ සෙනරත් පරණවිතාන ආදි දෙස්‌ විදෙස්‌ ප්‍රාමාණික විද්වතුන්ගේ සුවිශේෂී අවධානයක්‌ සහ විධිමත් විමර්ශනයක්‌ යොමුවී ඇත. යථෝක්‌ත සෙල් ලිපිවලින් හෙළිකරන තොරතුරු අනුව ඓතිහාසික වූ ජාතික වැදගත් කරුණු රැසක්‌ අනාවරණය වේ. තත්කාලීන පාලන විවිධක්‍රම විහාරාරාමවල ආදායම් සහ පරිපාලනය වැටුප් සහ වේතන ක්‍රම නියම කිරීම විධිමත් ගිහි පැවිදි සමාජ සම්බන්ධතා සහ සමකාලීන සමාජ ආර්ථික ආගමික සංස්‌කෘතික සහ දේශපාලන තොරතුරු නිවැරැදි ලෙස දැනගත හැකිය. ඉදිකටු සෑය ප්‍රදේශයෙන් හමුවූ තඹ පත්තිරුවලින්ද තත්කාලීන තොරතුරු රැසක්‌ හෙළිදරව් වේ.

මැදමළුවේ ඇති පුවරු ලිපි 2

මිහින්තලේ මැදමළුවේ පිහිටි කදිම නිමාවක්‌ පෙන්වන පුවරු ලිපි දෙක ක්‍රි. ව. නමයේදී පමණ (ක්‍රි. ව. 956-972) හතරවැනි මිහිඳු රජු විසින් කරන ලද්දකි. භික්‍ෂූන් වහන්සේ පැවතිය යුතු ආකාරය සහ ආරාමවල විධිමත් පාලන ක්‍රමවේදයන් පිළිබඳව දීර්ඝ විස්‌තරයක්‌ මෙහිදී සපයයි. මෙය එවකට රටේ පාලකයා සහ භික්‍ෂූන් වහන්සේ අතර පැවැති සුහද හා නම්‍යශීලී පොදු එකඟතා සහ කථිකාවතක්‌ පැවැති බවට කදිම නිදසුනකි. ඒ අසල භික්‍ෂූන් වහන්සේ එක්‌රැස්‌ වූ රැස්‌වීම් ශාලාව ද (සන්නිපාත ශාලාව) දක්‌නට ඇත.

එස්‌.එම්.සිරිවර්ධන - මහව
Divaina-

ගෙවල් ප්ලෑන් කරන අලූත් විදිහ ආසියාවට කියාදුන් සිංහල කෙල්ල මිනට් ද සිල්වා; ‘ඝර්ම කලාපීය නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයේ පුරෝගාමියා’

විවිධ විෂයන්හි විශේෂඥ දැනුමක් ඇති මිනිසුන් ලෝකයේ බොහෝ ඇතද විෂයන් කීපයක් සම්බන්ධ කොට නව නිර්මාණ බිහිකරන අය දුර්ලභය. විශේෂයෙන් පුරුෂ ප‍්‍රමුඛතාවක් ඇති ලෝකයක කාන්තාවක් එවැනි හැකියාවක් පෙන්වයි නම් ඇගේ වටිනාකම ගැන කියනු කවරේද. කාන්තාවන් අතලොස්සක් විසින් තෝරාගන්නා ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය වැනි ක්ෂේත‍්‍රයකට නව මානයන් සොයා ගිය මිනට්ද සිල්වා එවැනි විශ්වකර්ම ගැහැණියකි. ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පීය ක්ෂේත‍්‍රය තුළ අද පවා ඇය හැඳින්වෙන්නේ ඝර්ම කලාපීය නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයේ ආරම්භකයා (PIONEER OF TROPICAL MODERNIST ARCHITECT) වශයෙනි. එහෙත් ලක්මවගේ අතිජාත දියණියක වන ඇය ගැන අප රටේ දන්නේ කීයෙන් කී දෙනකුද වසරකට වරක්වත් ස්මරණය කළ යුතු ඇය වැනි කාන්තාවක් ඉතිහාසයට තල්ලූ කොට නිහඬව සිටීම කෙතරම් සාධාරණද?

මිනට් ද සිල්වා උපත ලබන්නේ මහනුවර මිශ‍්‍ර මාපිය යුවළකට දාව ඔවුන්ගේ බාල දරුවා වශයෙන් 1918 පෙබරවාරි 01 වැනිදාය. ඇගේ පියා සිංහල බෞද්ධ නායකයකු වන ජෝර්ජ් ඊ. ද සිල්වාය. ඔහු එකල ලංකා ජාතික සංගමයේ සභාපති හා පසුකලෙක රජයේ සෞඛ්‍ය අමාත්‍ය ධුරයද දැරීය. මව බර්ගර් ජාතිික කතෝලික කාන්තාවක් වූ ඇග්නස් ද සිල්වාය. මිනට්ගේ වැඩිමල් සොහොයුරිය අනිල් ද සිල්වා කලාකාරියක හා ඉතිහාසඥවරියක වූ අතර වැඩිමල් සහෝදරයා වූ ෆෙඩි‍්‍රක් ද සිල්වා නීතිඥයකු මෙන්ම කලක් මහනුවර පුරපති වශයෙන්ද පාර්ලිමේන්තු මන්ත‍්‍රීවරයකු ලෙසද ක‍්‍රියා කළේය.

කුඩා කලම ඇය එංගලන්තයේ බ‍්‍රයිටන්හි සාන්ත මේරි විiාලයේ මූලික අධ්‍යාපනය ලැබුවාය. 1929 දී ඇය මෙහි පැමිණෙන්නේ එකල වර්තමානයේ පවා ස්ත‍්‍රීන් කලාතුරකින් තෝරාගන්නා ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය ඉගෙන ගැනීමේ අරමුණ ඇතිවය. නමුත් ඇගේ පියාගේ අදහස වූයේ එය නොවේ. ඒ අනුව මාමා වූ වෛi ඇන්ඩෲ ෆේල් විසින් මිනට්ව බොම්බායේ ශ‍්‍රීමත් ජම්සෙත්ජි ජීජිබෝයි සෞන්දර්ය විiාලයට ඇතුළත් කරනු ලැබීය.

මුල්ක් රාජ් ආනන්දි හා රවි ශංකර් ඇයට මුණගැසෙන්නේ එහිදීය. ඔවුන් විසින් පවත්වාගෙන ගිය ‘මාර්ග්’ (MAGE) නම් සගරාවේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සම්බන්ධ කර්තෘ ධුරය ඇයට පිරිනැමෙන්නේ එහි ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙසිනි. එහි ඊළග ප‍්‍රකාශනයට ඇය නූතන (එකල) ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට කලාව හා සංස්කෘතිය යොදා ගැනීම පිළිබඳව ලිපි සැපයූවාය. මේ අතර ජර්මන් ජාතික ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පියකු වන ඔටෝ කොඑහිග්ස් බර්ග්ගේ (OTTO KOENIGSBERG) කාර්යාලයේ සේවයට එක් වූවාය. එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය සමග අප‍්‍රිකාව, ආසියාව හා ලතින් ඇමරිකානු රටවල නගර සැලසුම් සකස් කිරීමේ ප‍්‍රවීණයකු වූ කොඑහිග්ස්බර්ග් සමග ඇය බිහාරයේ ‘ටාටා ස්ටීල් පිටි’ (TATA STEEL CITY) සඳහා සැලසුම සකස් කිරීමටද දායක වූවාය.

පියා කෙතරම් විරෝධය පෑවද ඇගේ අභිප‍්‍රාය වූයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පිනියක වීමටය. ඒ අභිලාශයෙන් දෙවැනි ලෝක යුද්ධය අවසන් වීමෙන් පසු ලන්ඩන්හි ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ආයතනයේ ශිෂ්‍යාවක වූවාය. ඒ වන විට එහි අධ්‍යනය ලැබූ එකම කාන්තාව වූයේ ඇයයි. ඇගේ ක්ෂේත‍්‍රය තුළදී එකල ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයේ පතාක යෝධයකු වූ ලේ කෝබර්සියර් (LE CORBUSIER) පමණක් නොව පැබ්ලො පිකාසෝ, හෙන්රි කාටියර්, ලෝරන්ස් ඔලිවියර් ආදීන් සමීපව ආශ‍්‍රය කිරීමට අවස්ථාව ලැබිණි.

1948 දී ලංකාව ස්වාධීන රාජ්‍යයක් වූ පසු ඇගේ පියා ඇයට ආරාධනා කළේ මෙහි පැමිණ එය සංවර්ධය කිරීමට උරදෙන ලෙසය. ඒ අනුව මවුරටට පැමිණි මිනට් ද සිල්වා සෙන්ටි ජෝර්ජ් (ඇගේ මහ ගෙදර) හි නිරත වූවාය. ඇය සිය වෘත්තීය ජීවිතය ආරම්භ කරන ලද්දේ තමාගේම යැයි කිවහැකි කිසිදු මුදලක් නොමැතිවය.

එකල ලොව ප‍්‍රසිද්ධම ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පිනියන්ගෙන් කෙනකු මෙන්ම බි‍්‍රතාන්‍යයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පීන්ගේ රාජකීය ආයතනයේ සාමාජිකත්වය හිමිකරගත් එකම කාන්තාව වූයේද ඇයයි. සිය වෘත්තීය ක්ෂේත‍්‍රයේ විවිධ අත්හදා බැලීම් කෙරෙහි යොමු වූ ඇය තම සැලසුම් සඳහා සම්ප‍්‍රදායික දේශීය කලාව බහුලව යොදා ගත්තාය. ප‍්‍රකට විද්වතකු වූ ආනන්ද කුමාරස්වාමිගේ බලපෑම ඇයට බෙහෙවින් බලපා ඇත. දේශීය කලාවන් හා සංස්කෘතිය පිළිබඳව නිතරම ඔහු ඇයට උපදෙස් ලබාදුන් බව සඳහන් වේ. ඇය විසින් ගොඩනගන ලද හැම නිර්මාණයකම මේ විශේෂත්වය දක්නට ලැබේ. එහෙයින්ම ‘ඝර්ම කලාපීය නූතනවාදී ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයේ පුරෝගාමියා’ ලෙස මිනට් ද සිල්වා හඳුන්වා දීම වරදක් නොවේ.

සිය ගෘහ නිර්මාණ ජීවිතයේ ඇය ආරම්භ කරනු ලැබුවේ පවුලේ හිතවතකු වූ ඇල්ගි කරුණාරත්න, ලෙටී කරුණාරත්න යුවළගේ නව නිවස සැලසුම් කිරීමෙනි. ඒ 1947 වසරේදීය. අද මහනුවර ප‍්‍රදේශයේ සුලභව දැකගත හැකි වුවද එකල කලාතුරකින් සිදුවූ කඳුගැට අද්දර නිවාස තැනීමේ ශිල්පයට ආරම්භයක් දෙමින් ඇය සැලසුම් කළ නිවසේ ඇස්තමේන්තුගත වියදම එකල රුපියල් 40,000 ක් විය. එමෙන්ම එය මුළු ආසියාවේම කාන්තාවක විසින් සැලසුම් කළ පළමු නිවසද වූයේය. 1951 දී එය සාදා නිමකරන ලදී.

මිනට් ද සිල්වා ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සිිය වෘත්තීය වශයෙන් තෝරා ගත්තේ අභියෝග රැසක් මධ්‍යයේය. එකක් නම් ඇගේ ජාතිය හා ලිංගිකත්වයයි. ඊටත් වඩා සිය පියාගේ දැඩි විරෝධයද ඇයට එල්ල වූයේය. ඇය බොම්බායේ ඉගෙනුම ලබද්දී ඇගේ පන්ති ගාස්තු ගෙවීම සිදුකරනු ලැබුවේද මවගේ මාමා විසිනි. ඇගේ මරණය සිදුවූ 1998 වසරේදී රචනා කරන ලද (THE LIFE & WORK OF AN ASIAN ARCHITECT) නම් චරිතාපදානයේ මේ කරුණු සඳහන් වේ.

ලන්ඩනයේදී ඇය සමග ඉගෙනුම ලද ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පී ගිලියන් හෝවෙල් (GILLIAN HOWELL) මෙසේ කියයි.

‘‘... අතිශයින්ම පියකරු, යුවතියක වූ ඇය සාරියකින් සැරසී කෙස් කළඹේ මල් ගවසා ගෙන අධ්‍යනයන් සඳහා ගමන් කරද්දී නිතරම ඈ පිටිපස තරුණ ශිෂ්‍යයන් රැළක් වූයේය. ඉන් සමහරකු අත ඇගේ සිතුවම් ඵලකයද තවත් අයකු අත අත් බෑගයද, සූට්කේසයද, ස්කාෆයද, ෂෝලයද වූයේය. එතරම් ආකර්ෂණයක් ඇයට එහිදී ලැබුණි...’’

සිය ස්වයං චරිතාපදානය මෙන්ම ආසියාතික ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයේ ඉතිහාසය (THE HISTORY OF ASIAN ACHITECTURE) නමින් පාඨ ග‍්‍රන්ථයක් ප‍්‍රකාශයට පත් කිරීමට ඇගේ අදහසක් තිබිණි. නමුත් අවාසනාවකට මෙන් මේ අරමුණු දෙකම ඉටුකර ගන්නට ඇයට හැකි වූයේ නැත. අවසානයේ සිදුවූ එකම දෙය ඇයත් සමග ඇය පිළිබඳ ඉතිහාසයද සැගවී යෑමය.

1962 වසරේදී ඇගේ මව ඇග්නස් ද සිල්වා මියගියාය. එයින් මහත් චිත්ත පීඩාවට පත් ඇය ලංකාවෙන් පිටව දීර්ඝ ලෝක සංචාරයක නිරත වූවාය. ග‍්‍රීසිය, ඉරානය, පාකිස්තානය හා ඇෆ්ගනිස්තානයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්ප ක‍්‍රම අධ්‍යනයටද එමගින් ඇයට අවස්ථාව ලැබුණි.

මිනට් ද සිල්වා විසින් සැලසුම් කරන ලද පෞද්ගලික නිවාස හැරුණු විට ඇගේ ශෛලිය ඉතාමත් පැහැදිළිව විකාශනය කෙරුණු ස්ථානයක් වන්නේ මහනුවර කලා සංගමය හා සංස්කෘතික මධ්‍යස්ථානයයි. එය සැලසුම් කිරීමේදී ලංකාවේ සාම්ප‍්‍රදායික ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පීය ලක්‍ෂණ වන උඩරට පැතලි උළු, වහලය, මිදුල, මණ්ඩපය, තොරණ, රගහල, අවන්හල ආදී දේ උපයෝගී කරගනු ලැබුවාය. එහි උiානයේ පිටුපස කොටස ස්වභාවික එලිමහන් රගමඩලක් ලෙස සැලසුම් කරනු ලැබීය.

පෞද්ගලික නිවාසවලට අමතරව සංචාරක හෝටල් කිහිපයක් ද ගම්පොල ජිනරාජ විiාලයද මහනුවර රතුකුරුස සංගම් ශාලාවද ඇගේ සැලසුම් අතර වේ. නමුත් රතුකුරුස ශාලාව සැලසුමට පමණක් සීමා විය.

1979 වසරේදී නැවත සිය පවුලේ මහ ගෙදර වූ සෙන්ට් ජෝර්ජ් හි තමාගේම ආයතනයක් ආරම්භ කිරීමට ඇගේ අභිප‍්‍රාය වූයේය. ඇය තම ආයතනය නම් කරන ලද්දේ මිනට් ද සිල්වා ඇසෝසියේට්ස් නමිනි. එහෙත් සුදුසු කාර්ය මණ්ඩලයක් සපයා ගැනීමට නොහැකි වීම නිසා එය එතරම් සාර්ථක වූයේ නැත.

මිනට් ද සිල්වාගේ වෘත්තීය ජීවිතය හැරුණු කොට පෞද්ගලික ජීවිතය තුළද යම් විශේෂතා දැකගත හැකිය. හැම විටම ඇය තමාව හඳුන්වා දුන්නේ සිංහලයකු හෝ ලාංකිකයකු වශයෙන් නොවේ. ආසියාතිකයකු වශයෙනි. සමහරකගේ අදහස නම් ඇගේ වෘත්තීය ජීවිතයට පදනම සැලසුනේ ඉන්දියාවේ ගත කළ කාලය නිසා ඇය එසේ සිතීමට පෙළඹෙන්නට ඇති බවයි.

එමෙන්ම විවාහ ජීවිතයක් ගැන කිසිදු අපේක්‍ෂාවක් ඇයට නොවීය. ලන්ඩනය වැනි නගරයක පිරිමි ශිෂ්‍යයන් විශාල පිරිසක් අතර එකම ශිෂ්‍යයාව ලෙස ඉගෙනුම ලැබූ ඇගේ මේ හැසිරීම විශ්මයට කාරණයකි.

අවසාන කාලයේදී මිතුරකු වශයෙන් ආශ‍්‍රය කිරීම හැරෙන්නට ස්වාමි පුරුෂයකු සුදුසු වන්නේ කාන්තාවකගේ බඩු බාහිරාදිය රැගෙන යන උදව්කරුවකු වශයෙන් පමණයි...’’

ඇය වරෙක ප‍්‍රකාශ කළාය.

බි‍්‍රතාන්‍ය ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පීන්ගේ රාජකීය ආයතනයේ සාමාජිකත්වය ලබාගත් පළමු ආසියාතික කාන්තාව වූද නූතන හා සාම්ප‍්‍රදායික ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සම්මිශ‍්‍රිත ගෘහ නිර්මාණ ශෛලියක් ලෝකයට හඳුන්වා දුන්නා වූද මේ අසහාය කාන්තාව 1998 වසරේදී මහනුවර පිහිටි සෙන්ට් ජෝර්ජ් නිවසේදී අභාවප‍්‍රාප්ත වූවාය. ඒ වන විට ඇගේ වයස අවුරුදු අසූවකි. ඇගේ ඉදිකිරීම් සමහරක් නොසලකා හැරීම නිසා අද වන විට නටබුන් වී ගොසිනි. ඒ සම්බන්ධයෙන් ජාතියක් ලෙස අප ලැජ්ජා විය යුතුය.

අඩු තරමේ පාසල් පෙළ පොතකට හෝ ඇගේ පරමාදර්ශී චරිතය ඇතුළත් කොට එය ආදර්ශයට ගන්නට ශිෂ්‍යයන් දිරිමත් කළ හැකිය. පාසල් අධ්‍යාපන චාරිකා සංවිධානය කිරීමේදී නරඹන ස්ථාන අතරට ඇගේ සැලසුම් අනුව ඉදිකළ ගොඩනැගිලි අධ්‍යයනය කරන්නට ඔවුන්ට අවස්ථාව ලබාදිය හැකිය. අතීත ප්‍රෞඩත්වය ගැන කතා කරමින් සිටිනවා වෙනුවට වර්තමානයට ගැලපෙන පරිදි හසුරුවා ගන්නට අනාගත පරපුර හුරුවනු ඇත්තේ එවිටය. එමෙන්ම එය මිනට් ද සිල්වා වැනි කාන්තාවකට අප විසින් සිදුකළ කෘතගුණ සැලකීමක් වනු ඇත. සංස්කෘතික හා අධ්‍යාපන බලධාරීන්ගේ අවධානය යොමුවනු දැකීම අපගේ අපේක්‍ෂාවයි.


වසන්ත විජේරත්න
-Divaina-

පුරා මාස තුනකට ආසන්න කාලයක් ‘රසවිත’ හරහා ඔබට කොටස් දොළහකින් යුතුව සවිස්තරව ගෙනා කැලණි ගඟේ උපත සොයා යන ගමනේ අවසාන සනිටුහන් කරන වාර්තාව මෙයයි.ඔ කල්‍යාණිය දියඹ සිප ගන්නා මෝදර මෝය කටේ සිට ගඟට සමාන්තරව ගම් නියංගම්, මං මාවත්, වතුයායන් අතරින් දින කිහිපයක් පුරාවට සිදුකළ ගවේෂණාත්මක වාර්තාකරණයේ අවසන් නිගමනය සමඟින් කැලණි නදියේ සැබෑ උපත සොයා අපි වන රක්‍ෂිතවලට ගොඩ වැදුණෙමු.

පසුගිය සතියේ අප අවසන් කළේ මස්කෙළිය ඔයට උපත දෙන මා උස්සාකැළේ ජලාශය සහ එය පෝෂණය කරන සමනල රක්‍ෂිතයේ ජල පෝෂක ඉසව් පිළිබඳ සවිස්තරව තොරතුරු ගෙන හැර පාමිනි. පොල්පිටියේ ගංගා දෙකක එකතුවෙන් ගමන් කරනා කැලණි නදිය සම සමව පෝෂණය කරන්​ෙන් මස්කෙළිය ඔය සහ කෙසෙල්ගමු ඔයයි. එකම ඉසව්වක එකම මාර්ගයක දෙපැත්තේ පිහිටි මෙම ගංගා යුගලය පොල්පිටියේ සිට සමාන්තරව වෙන් වෙන්ව ගමන් කළද අවසාන ඉසව්ව වන විට එම ගංගා යුගලය එකිනෙකට වෙනස් දේශගුණික හා පාරිසරික තත්ත්වයන් පිරුණු ලංකාවේ සුප්‍රසිද්ධ වන රක්‍ෂිත දෙකකින් ආරම්භ වන බවේ සත්‍යතාව සොයා අප එහි මූලාරම්භය සොයා පියමැන්නේ දරුණු අවදානම් තත්ත්වවලටද මුහුණ දෙමිනි.

අතීත කාව්‍යයක අප ඔබ සැම අසා අැත්තේ ‘‘මහවැලි, කැලණි, කළු, වලවේ ගංගා, සමනොල ගිර කුළින් පැන නැංගා’’ ලෙසිනි. නමුත් ගවේෂණාත්මක සංචාරක වාර්තාකරණයේ යෙදෙන අපි එම කාව්‍යය අසත්‍යයක් බව මින් පෙරද සඳහන් කළෙමු. මන්දයත් මහවැලි සහ වලවේ ගඟේ උපත සිදුවන්නේ හෝර්ටන්තැන්නෙන්. තවද කැලණි ගඟට සමව උපත දෙන්නේ ගවරවිල සහ හෝර්ටන්තැන්නේ කිරිගල්පොත්ත දකුණු බෑවුමෙන් බව මෙහිදී අපි සොයා ගත්තෙමු.

තවද කළු ගඟේ ආරම්භය සිදුවන්නේ සමනල කන්දෙන් බවද අසත්‍යයක් වන අතර කළු ගඟේ මුල් දියවර පැන නගින්නේ බෑණ සමනලින් වන අතර එහි ප්‍රධාන පෝෂකයක් වන කුරු ගඟ හීන් පිදුරුතලාව සහ මහ පිදුරුතලාව පිහිටි ඉසව්වෙන් පටන් ගන්නා වග අපි අත්දැක ඇත්තෙමු. කුතුහලය සහ ත්‍රාසය දනවන මෙම ගංගාවන්හි උපත සොයා යන ගමනේදී අප මීට පස් වසරකට පෙර වලවේ ගඟේ උපත සොයා ගත්තේ හෝර්ටන්තැන්නේ නොකිළිටි ඉසව්වක පය තබමිනි. එලෙසම කල්‍යාණියේද උපත සොයා අප හෝර්ටන්තැන්නේ කිරිගල් පොත්ත කන්දේ දකුණු බෑවුමෙන් ගමන පටන් ගත්තේ විස්මය දනවනසුළු දිය සීරා සහ ජල උල්පත් ගණනාවක් පිරුණු වගුරු මතිනි.
පොල්පිටියේ සිට ඇබර්ඩීන් ඇල්ල හරහා නෝර්ටන් පාලම අසලට පැමිණි අප කාසල්රි ජලාශය වෙත ගමන් කළේ මීට පෙර ලිපියේදීය. පසුව අප අද ගමන ආරම්භ කළේ කාසල්රි ජලාශයේ සිටය. කාසල්රි ජලාශය, මායිම දිගේ දික් ඔය හරහා ගමන් කළ පසු නෝර්වුඩ් වෙතට අපි ළඟා වුණෙමු.

නෝර්වුඩ් යනු හැටන් නගරයේ සිට සිරිපාදේ යන විට හැරී යා යුතු ප්‍රධාන මංසන්ධිය පිහිටි නගරයයි. නෝර්වුඩ්වලින් ඉදිරියටම ගමන් කරන විට බොගවන්තලාව හරහා මාර්ගය මාරතැන්න ඔස්සේ බලංගොඩ දක්වා ගමන් කළ හැක. අනෙක් පසින් නෝර්වුඩ් සිට රොක්වුඩ් හරහා මස්කෙළියට පැමිණ නල්ලතන්නියට ගමන් කළ හැක. හැටන් සිට සිරිපාදේ යා හැකි පහසුම සහ ළඟම මාර්ගය මෙය වන අතර මෙහිදී ඔබට කාසල්රි සහ මාඋස්සා ජලාශ යුගලයේම සුන්දරත්වය දැකබලා ගනිමින් ගමන් කළ හැක. අනෙක් පසින් නෝර්වුඩ් සිට අප්කොට් හරහා ඉතා දීර්ඝ හා දුෂ්කර මාර්ගයක් හරහා අතිශය සුන්දර කඳු මිටියාවත් සහ තේ වතු අතරින් මස්කෙළියට වුව ගමන් කළ හැකිය.

නෝර්වුඩ් සිට අප මීළඟට ගමන් කළේ බොගවන්තලාව දෙසටය. මෙහිදී මාර්ගයේ වම් පස පහළින් ගලා යන්නේ කෙසෙල්ගමු ඔය වේ. මෙහිදී අප දකින ගංගාව සාමාන්‍ය වශයෙන් යුතු වන අතර ගල් කුට්ටි සහ විවිධ අතුරු ඇළ මාර්ග පවා ඊට සම්බන්ධ වන ආකාරය දැකගත හැකි විය.

මෙහිදී කෙසෙල්ගමු ඔය ජන ජීවිතයට බොහෝ සමීප බව අපි දුටුවෙමු. බොහෝ ස්ථානවල ජනතාව තම දෛනික කර්තව්‍ය සඳහා ගංගා ජලය උපයෝගී කර ගන්නා බවත්. ඇතැම් ස්ථානවල ගංගාව කුණු අපද්‍රව්‍ය වලින් අපවිත්‍ර වී තිබෙන බවත් අපි දුටුවෙමු. හැටන් සිට බලංගොඩ දක්වා ගමන් කරන බස් රථ මෙම මාර්ගය හරහා ගමන් කරන අතර එම මාර්ගයේ සමස්ත දුර කිලෝමීටර් 65කට ආසන්න වේ. නමුත් පළාත් දෙකක් අතර දිවෙන එම මාර්ගයේ ගමන් කිරීමට බොහෝ වේලාවක් ගත වන අතර ඊට හේතුව නම් මාර්ගයේ තිබෙන පටු බව හා දුෂ්කරතාවයි.

නමුත් සමස්ත මාර්ගයම නෙත පිනවන සුන්දර දර්ශන වලින් අලංකෘත වී තිබෙන බව කිවයුතුමය. නෝර්වුඩ් පසුකර කිලෝමීටර කිහිපයක් දුර ගමන් කළ පසු අප ළඟා වූයේ ටින්සින් නගරයටයි. බොගවන්තලාවේ පිහිටි ප්‍රධානතම වාණිජ ඉසව්ව මෙය වන අතර අප තවදුරටත් බොගවන්තලාව නගරය පසු කරමින් ඉදිරියටම ගමන් කළේ බොගවාන වතුයාය පිහිටි ප්‍රදේශයටයි.

මෙම ඉසව්ව පසු කරන අපට රොග්විල් වතුයායේ කෙලවර පිහිටි විශාල කඳුවැටිය දැකගත හැකි අතර එම කඳුවැටියේ උසම ස්ථානය වනුයේ මීටර් 2016ක පමණ උසින් යුත් එල්බැද්ද කන්දය. ආගරපතන සහ බොගවන්තලාව වෙන්කරන එල්බැද්ද කැලේ ඉතා විශාල දිගු කඳුවැටියකි. මෙම කඳුවැටිය බොගවන්තලාවේ හරිත කන්ද සහ සබැඳිව ඩයගම මාර්ගය මායිම දක්වා පැතිර පවතියි. එල්බැද්ද කඳු වැටියෙන් අැදහැලෙන අතිරේක දිය දහරා රාශියක් තේ වතු මැදින් ගලාගෙන ගොස් කෙසෙල්ගමු ඔය පෝෂණය කරන වග අප මීට පෙර එල්බැද්ද කඳු තරණයේදී අපි දැක ඇත්තෙමු.

බොගවාන වතුයාය දක්වා ගමන් කළ අපට මීට තෙවසරකට පමණ හරිතකන්ද තරණය කළ ආකාරය සිහියට නැගුණු අතර නැවතත් අප බොගවාන වතුයායට හරවා කර්මාන්තශාලාව දෙසට ගමන් කළේ කෙසෙල්ගමුව ඔය උඩින් ඇති පාලම මතටය.
විශාල යකඩවලින් නිර්මාණය කර ඇති මාර්ගය දුම්රිය මාර්ගයක් සඳහා යොදන පාලමක ලක්‍ෂණ ගෙන හැර පානලදී. ගල්කුට්ටි, ගස්අතු සහ විවිධ බාධක මැදින් ගලාගෙන යන කෙසෙල්ගමු ඔය විටෙක පෙණ පිඩු නගමින් ඝෝෂාකාරීව ගලයි. එහි සුන්දරත්වයට සහ අලංකාර බවට නම් කිසිදු බාධාවක් තිබුණ බව අපි නුදුටුවෙමු.
නැවතත් බලංගොඩ මාර්ගයට පැමිණි අප ඉදිරියටම ගමන් කිරීමට පටන් ගත්තේ නෝර්ත් කෝට් වතුයාය දෙසටයි. නෝර්ත් කෝට් යනු මෙම ඉසව්වේ පිහිටි අවසන් වතුයායයි. මෙම වතුයාය මායිම වනුයේ හෝර්ටන්තැන්න අභය භූමියයි. කෙසෙල්ගමු ඔය මෙම වතුයාය හරහා ගලා බසින අතර වතුයායේ ඉහළ කෙලවරින් ගංගාව අඳුරු වනළැහැබට පිවිසෙයි. එනම් ගංගාව වතුයාය දක්වා ඉදිරියට ගමන් කිරීමට පටන් ගන්නා අතර එය කෙසෙල්ගමුව ඔයේ අත්දැකීමය. නමුත් මෙහි නොපෙනෙන පැතිකඩ නම් හෝර්ටන්තැන්නේ අඳුරු නිම්නය හරහා ගලාබසින කෙසෙල්ගමුව ඔයයි. මෙහිදී අප ගූගල් සිතියම් සහ 1:50,000 මිනින්දෝරු සිතියම් වැඩිදුර අධ්‍යයනය කරන ලදී.

වැඩිදුර සිතියම් අධ්‍යයනය මගින් අප දුටුවේ ලංකාවේ දෙවන උසම කන්ද වන කිරිගල්පොත්තේ දකුණු බෑවුමෙන් ඇදහැලෙන විවිධ දියසීරා වලින් එම පතනේ පහළ පිහිටි විශාල වගුර පෝෂණය වන බවයි. එම වගුර ගූගල් ත්‍රිමාණ සිතියම් තුලින්ද චන්ද්‍රිකා සිතියම් තුළින්ද අප පැහැදිලිව දැක ගත්තේ ඒ පිළිබඳ සම්මත රූපසටහන්, මිනින්දෝරු සිතියමේ පවා පැහැදිලිව දැක ගැනීමට තිබුණු හෙයිනි.

කෙසෙල්ගමු ඔයට උපත දෙන මෙම වගුර පිහිටියේ හෝර්ටන්තැන්නේ කිරිගල්පොත්ත දකුණු බෑවුමේ තහනම් නොඉඳුල් කලාපයකය. මෙවැනි ප්‍රදේශවල පවතින මඩ තත්ත්වය සහ සංවේදී පාරිසරික පද්ධති පිළිබඳ අප ​ෙහාඳින් දැනුම්වත් හෙයින් මීළඟට අපට අවශ්‍ය වූයේ එම ඉසව්ව නිරීක්‍ෂණය කිරීමයි.

මන්ද කිරිගල්පොත්ත කඳු වැටිය යනු හෝර්ටන්තැන්නේ බටහිර කෙළවර පිහිටි උසම ස්ථානය හා ලංකාවේ දෙවන උසම කඳු මුදුනයි. හෝර්ටන්තැන්න කාර්යාලයේ සිට කිලෝමීටර 7ක පමණ දුරින් පිහිටි මෙම කන්දට ළඟා වීමට සම්මත සංචරණ මාර්ගයක් පවතියි. වලංගු ප්‍රවේශපත්‍රයක් ලබාගෙන උදාසනින්ම ගමන ආරම්භ කළහොත් සවස්වීමට පෙර කඳු මුදුනට ගොස් නැවත ළඟා විය හැක. මන්ද තැනිතලාමය ප්‍රදේශවලින් අඩිපාර පැවතුණද ගමන පුරාවට කුඩා වන ළැහැබවල්, මඩකඩිති හා ජල මූලාශ්‍ර පසුකර දිවෙන මාර්ගය දුෂ්කරතා වලින් පිරී පවතියි.

කැලණි නදියේ සැබෑ උපත සොයා යන මෙම ගමනේදී සොයා ගත් මූලික පසුබිම් කරුණුවලට අනුව කැලණිගඟේ සමස්ත දිග කිලෝමීටර් 145ක් පමණ ලෙසත් එය ලංකාවේ දිගින් 4 වන ස්ථානය පවතින බවත් දැන ගත්තෙමු. නමුත් මෙම ගවේෂණයේදී අප සොයාගත් කරුණු කාරණාවලට අනුව එම දත්ත වෙනස් විය යුතු බව අපි සාක්‍ෂි සහිතව දැනගත්තෙමු. නමුත් මෙම දත්ත අප විසින් සොයාගත් ගවේෂණයේ ප්‍රතිඵලය විනා සම්මත දත්ත නොවන බව මතක් කර සිටින්​ෙනමු.

මහවැලි ගංගාව කි.මී. 335ක දිගින් ලංකාවේ ප්‍රථම ස්ථානයේ වැජඹෙන විට කි.මී. 164ක දිගින් යුත් මල්වතු ඔය දෙවන ස්ථානය ගනියි. කලා ඔය තෙවැනි තැන ගන්නේ කි.මී. 148ක දුරක් දක්වමින් වන අතර කැලණි ගඟ කි.මී. 145ක දුරක් සටහන් කරමින් සිව්වන ස්ථානය ගනියි. යාන් ඔය සහ දැදුරු ඔය එක සමානව කි.මී. 142ක දුරින් යුතුව පස්වන ස්ථානය ගන්නා අතර ලංකාවේ දැවැන්ත ගංගා කිහිපය වන්නේ මේවාය. මීට අමතරව වලවේ ගඟ, මාදුරු ඔය, මහ ඔය, කළු ගඟ, කිරිඳිඔය, කුඹුක්කන් ඔය, මැණික් ගඟ, ගිං ගඟ, මී ඔය සහ ගල් ඔය ගත හැකි අතර මේ සියල්ල කි.මී. 100කට වඩා දිගින් යුතු වේ.

අප මෝදර මෝය කටේ සිට කැලණි ගඟට සමාන්තරව සේදවත්ත, වැල්ලම්පිටිය, කැලණිය, කඩුවෙල, මල්වාන, හංවැල්ල, පූගොඩ, රන්වල, අවිස්සාවේල්ල, දයිගල, රුවන්වැල්ල, යටියන්තොට, කිතුල්ගල හරහා පොල්පිටිය සමනල බලාගාරය වෙත පැමිණියෙමු. පසුව එතැන් සිට සප්තකන්‍යා සහ ලක්‍ෂපාන හරහා නෝර්ටන් වෙත පැමිණ කැනියොන් හරහා මාඋස්සාවට පැමිණියේ සමස්ත ගමනේ දුර කිලෝමීටර 148කට ආසන්න දුරක් ලෙස සටහන් කරගනිමිනි.

මෙහිදී බලනවිට සම්මත කැලණි නදියේ දුර වන කි.මී. 145ට සමානකමක් දක්වන බව අප අත්දැක්කද මාඋස්සාව යනු කැලණි ගඟේ උපත නොවන බව අපි දන්නෙමු. මන්ද මාඋස්සාව යනු මස්කෙළිය ඔයේ උපත පමණි. එනම් කැලණි ගඟෙන් 50%ක් පෝෂණය කරන මස්කෙළිය ඔය පටන් ගන්නා ස්ථානයට ඇති දුර කොළඹ මෝදර සිට දළ වශයෙන් කි.මී. 145ක් හෝ 148ක් අතර පවතියි.

නමුත් කැලණි ගඟේ ඉතිරි අර්ධය පෝෂණය කරනුයේ කෙසෙලස්ගමු ඔයෙනි. එම නිසා අප පොල්පිටියේ සිට අැබර්ඩීන් ඇල්ල හරහා නෝර්ටන් පාලමට පැමිණ එතනින් කාසල්රි ජලාශයටත්, නෝර්වුඩ්, ටින්සින් සහ බොගවන්තලාව හරහා නෝර්ත් කෝට් වතුයායට පැමිණියේ සමස්ත ගමනේ දුර කි.මී. 175ක් පමණ සටහන් කර ගනිමිනි. නමුත් මෙතැන් සිට ගඟ දිගේ කිරිගල්පොත්ත දකුණු බෑවුමට ඇති දුර දළ වශයෙන් කි.මී. 8ක් පමණ වේ. එහිදී බලන කල කැලණි ගඟේ උපත දෙන අනෙක් ස්ථානය පිහිටි හෝර්ටන්තැන්න කෙසෙල්ගමු ඔයේ ආරම්භක ස්ථානයට කොළඹ මෝදර සිට ඇති මුළු දුර කි.මී. 183කට ආසන්නය. සම සමව උපත දෙන ගංගා දෙකෙන් ඈතින්ම පටන් ගන්නා ගංගාව වනුයේ කෙසෙල්ගමු ඔයයි. එසේ නම් කැලණි ගඟේ සැබෑ දුර නිතැතින්ම කිලෝමීටර 180කට වඩා වැඩිය. එනම් ලංකාවේ දෙවන දිගම ගංගාව විය යුත්තේ කැලණි ගංගාවයි.
සාමාන්‍යයෙන් ගංගාවක් යනු විවිධ දිශාවලින් එකතු වන විවිධ ජල පෝෂකවල එකතුවෙන් හටගන්නා ප්‍රධාන තෝතැන්නකි. එලෙස බලන විට කැලණි ගඟට සීතාවක ගඟ, ගුරුගොඩ ඔය, වීඔය ආදී ප්‍රධාන අවශේෂ දියදහරාවන් එකතු වේ. ඊට අමතරව මස්කෙළිඔය සහ කෙසෙල්ගමු ඔය ප්‍රධානම පෝෂක දෙකක් වන්නේ පොල්පිටියේදී මෙම ගංගා දෙකම එකට එකතුවී ඉන් පහළට කැලණි ගඟ ලෙස තනි දියවරක් ලෙස එය ගලා යාමයි. එකිනෙකට වෙනස් ස්ථාන දෙකකින් මෙම ගංගා යුගලය ආරම්භ වන බැවින් ප්‍රධාන සම්බන්ධිතය ඇති පොල්පිටියේ සිට දුරින්ම පිහිටි ස්ථානයකින් හට ගන්නා ගංගාව එම ගඟේ ප්‍රථම ආරම්භක ස්ථානය ලෙස සැලකිය හැකිය. එම නිසා කැලණි ගඟේ මූලරම්භය වන්නේ හෝර්ටන්තැන්න වන අතර ඒ අනුව බලන කල කැලණි ගඟ ලංකාවේ දෙවන දිගම ගංගාව වන්නේ කි.මී. 180කට වඩා වැඩි දුරක් සටහන් කරමින් පළාත් 3ක් හරහා දිස්ත්‍රික්ක 4ක් අතරින් ගලා යමිනි.

මත්ස්‍ය කර්මාන්තය, ප්‍රවාහන සේවය, සංචාරක කර්මාන්තය, මැණික් කර්මාන්තය, හේන් ගොවිතැන් වගාව, පානීය ජල අවශ්‍යතාව සහ ජල විදුලිය ජනනය කිරීමට මහත් පිටිවහලක් ලබාදෙන කැලණි ගඟ පූජනීයත්වයෙන්ද සැලකිය යුතු ගංගාවකි. ලංකාවේ මුල්ම සතුරු ආක්‍රමන හා අවසන් සතුරු ආක්‍රමණවලදී හෙලයන්ට යුද වැදීමට සහ සැඟවී සිටීමටත් විවිධ රාජ නිධාන ගබඩා කිරීමටත් කැලණි ගඟ උපකාරී වුණි.

ලංකාවේ පලලින් වැඩිම ගඟ වන්නේද කැලණි ගඟයි. ගංවතුර සමවලදී දැඩි ලෙස පිටාර ගලන කැලණි ගඟේ ආරක්‍ෂාවට වැඩි අවධානයක් වාරිමාර්ග අංශයෙන් යොමු කරනුයේ එදා පටන් අද වන තුරු කොළඹට අවාදානමක් විය හැකි එකම ජල මූලාශ්‍රය මෙය වන බැවිනි.

තවද කොපමණ නියං සමයක් උදාවුවද කැලණි ගඟේ බස්නාහිර කොටස කිසි විටක නොසිඳෙන බවත් එම ප්‍රදේශය ගඟේ ගැඹුර සහ උමං වැඩිම ඉසව්ව ලෙසත් අපි මෙහිදී අත්දැක්කෙමු. මතු දිනක කැලණි ගඟේ මෙම ඉසව්ව සිඳීයාවි නම් එය සමස්ත ලංකාවේම දැඩි නියඟයකට පත් වූ පසුවය. කෙසේ හෝ පුරා කොටස් 13ක් හරහා අපි ඔබව කොළඹ මෝදර මෝය කටේ සිට කැලණි ගඟේ උපත දක්වා ගෙනගියෙමු. සැබවින්ම කැලණි ගඟ යනු හෙළ අතීතය හා ප්‍රෞඪත්වය පිරුණු වර්තමානයේ වාණිජ අංශයෙන් අතිශය වැදගත් ගංගාවකි.
ශමින්ද රන්ශාන් ප්‍රනාන්දු
-ලංකාදීප- පුවතට ලියූ ලිපි මාලාවේ අවස. ලිපිය අසුරෙනි.

ඔස්ට්‍රියාවේ, වියානා අගනුවරට එල්ලවූ ත්‍රස්ත ප්‍රහාරයකින් පුද්ගලයින් 15 දෙනෙකු තුවාල ලබා එම ප්‍රහාරයට සම්බන්ධ ත්‍රස්තවාදින් දෙදෙනකු ද ජිවිතක්ෂයට පත්ව ඇති බවට විදෙස් මාධ්‍ය වාර්තා කර සිටිනවා. 

ව්‍යාප්ත වෙමින් පවතින කොරෝනා වෛරසය හේතුවෙන් ඔස්ට්‍රියාව අගුළු දැමීමට පැය කිහිපයක් ඉතිරිව තිබියදී මෙම ත්‍රස්ත ප්‍රහාරය එල්ලවී තිබෙනවා.

වියානා අගනුවර පිහිටි යාච්ඤා මධ්‍යස්ථානයක් අසල පළමුව ත්‍රස්තවාදීන් විසින් ප්‍රහාරයක් එල්ල කොට ඇත. එහිදී ඔවුන් ස්වයංක්‍රිය තුවක්කු යොදා ගෙන ප්‍රහාර එල්ල කොට තිබෙන අතර එක් ත්‍රස්තවාදියෙකු මරාගෙන මැරෙන බෝම්බයක් පුපුරා ගෙන ඇති බවයි වියානා පොලිසිය උපුටා දක්වමින් විදෙස් මාධ්‍ය සඳහන් කර සිටින්නේ.

මෙම පිරිස වියානා අගනුවර ස්ථාන 06කදී ප්‍රහාර එල්ල කොට තිබෙන බව සඳහන්.

මේ වන විට ප්‍රහාරයට පැමිණි සෙසු ත්‍රස්තවාදීන් සොයා වියානා පොලිසිය සහ විශේෂ බළකාය මෙහෙයුමක් දියත් කොට තිබෙන අතර ඊට සම්බන්ධ බවට සැකපිට පුද්ගලයින් පිරිසක් ද අත්අඩංගුවට ගෙන ඇති බවයි වැඩිදුරටත් වාර්තා වන්නේ.

වනජීවී දෙපාර්තමේන්තුව මඟින් පාලනය කෙරෙන සංචාරක නිවාස සහ කඳවුරු බිම් ආශ්‍රිත සංචාරක කටයුතු තාවකාලිකව අත් හිටුවීමට තීරණය කෙරේ-

ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුව නැවත දැනුම් දෙන තුරු තවකාලිකව වසයි

Covid 19 උවදුරත් සමඟම ලෝකයේම පාහේ ආහාර කල් තබා ගැනීමේ ක්‍රම ව⁣ලට යොමු වෙලා තිබෙනවා..
මම දැක්කා ගොඩක් අය එලවලු පලතුරු කල් තබා ගැනිමට ෆ්‍රීසර් එක යොදා ගෙන තිබෙන අයුරු.නිවසේදී වුවද යොදා ඇත්තට ඒ ක්‍රමය ගොඩක් හොද ක්‍රමයක්..?
ගොඩක් අය freezer එක යොදා ගනු ලබන්නේ මස් මාළු අයිස්ක්‍රීම් වර්ග කල් තබා ගැනීමට..නමුත් එලවලු පලතුරු කල් තබා ගැනිමට වුවද යොදා ගනු ලබනවා..මෙම ක්‍රමය ඇත්තටම ජීවානුහරණය කරමින් ආහාර කල්තබා ගන්නා ක්‍රමයක් නොවෙයි. මෙහිදී ඉතාමත් අඩු උෂ්ණත්වයක් ලබා දී ක්ෂුද්‍රජීවීන්ගේ ක්‍රීයාකාරීත්වය අඩු කරමින් එලවලු පලතුරු වල තත්ත්වය එලෙසින් ම පවත්වා ගන්නවා.ඒ වගෙම මේ frozen vegetables වල තත්ත්වය රදා පවතින්නේ අපි freezing කරන්න යොදා ගන්නා එලවලු පලතුරු වල ගුණාත්මකභාවය අනුවයි.ඒ කියන්නේ freezing කිරීම සදහා නැවුම් බවෙන් යුතු එලවලු පලතුරු යොදා ගත යුතුයි .ඒ වගේම මෙය එලවලු පලතුරු වල තත්ත්වය වැඩි කිරීම සදහා යොදා ගැනිමට හැකියාවක් නෑ..දැන් අපි බලමු freezing කරන නිවැරැදි පියවර මොනාද කියලා..?

1. සුදුසු ඇසුරුමක් ⁣තෝරා ගැනීම.

මෙහිදී එම ඇසුරුම ජල වාෂ්ප වලට පුතිරෝධී ( moiture-vapor resistance), දීර්ඝ කාලයක් භාවිතා කල හැකි ( Durable), පහසුවෙන් සීල් කරගත හැකි සහ අඩු උෂ්ණත්වයට ඔරොත්තු දෙන නොබිදෙන ඇසුරුමක් විය යුතුයි. ඒ සදහා ප්ලාස්ටික් ෆ්‍රීසර් ඇසුරුම් (plastic freezee containers), නම්‍යශීලී ෆ්‍රීසර් බෑග්( flexible freezer bag) නිවසේදී පහසුවෙන් ම යොදා ගන්න පුලුවන්.

2. Blanching කිරීම .

උණු දීයේ තබා ගැනීම ( hot water blanching ) මගින් හෝ ස්ටීම් කිරිම (steam blanching) මගින් එලවලු පලතුරු freezing කිරීම සදහා සකස් කර ගැනිම. Hot water blanching වලදී එලවලු පලතුරු සාමාන්‍ය උෂ්ණත්වයේ ඇති ජලයෙන් හොදින් සෝදාගත යුතුයි.ඉන්පසු 90-100 C උෂ්ණත්වයේ මිනිත්තු 3- 4 ක් පමණ ගිය පසු ඉක්මනින් ඉවතට ගත යුතුයි.මෙසේ කිරීමට හේතුව ප්‍රධාන වශයෙන් එලවලු පලතුරු වල තිබෙන එන්සයිම අක්‍රීය කිරීමටත් මතුපිට ඇති ක්ෂුද්‍රජීවීන් විනාශ කිරීමටත්ය. මෙසේ blanching කිරීමට එලවලු පලතුරු තෝරා ගැනිමේදී නැවුම් බවෙන් යුක්ත විය යුතු අතර එය frozen vegetables වල තත්ත්වයට බලපානු ලබනවා.. ⁣ප්‍රධාන වශයෙන් blanching කිරිමෙදී කාලය පිලිබදව වඩාත් සැලකිලිමත් විය යුතුයි. එලවලු වර්ගය සහ කැබලිවල ප්‍රමාණය අනූව blanching කිරීමේ කාලය වෙනස් වෙනවා. වැඩි කාලයක් උණු ජලයේ තැබීම මගින් වර්ණය අඩු වීම, තාප සංවේදී විටමින් විනාශ වී යාමටත්‍ හැකියාව තිබෙනවා.

3. අයිස් සහිත සීතල ජලයේ දැමීම.

උණු ජලයෙන් ඉවතට ගත් එලවලු පලතුරු ඉතා ඉක්මනින් අයිස් සහිත සීතල ජල භාජනයක මිනිත්තු කිහිපයක් ගිල්වා හොදින් නිවෙන්නට හැරිය යුතුය. මෙයට හේතුව එලවලු තැම්බීම වැලැක්වීමය. ඉන්පසු හොදින් ජලය බේරා හැර අසුරන⁣යේ අසුරන්න. Flexible freezing bags වල අගල් 2 - 3 ක් ඉඩ
ඉතුරු විමට හරින්න. ⁣

https://sannasa.org/7c8fcf82-ab37-4460-9587-e7d0cacf3bc6">

4. Freezer තුල ගබඩා කිරීම .

හොදින් ඇසුරුම් කල පසු ඇසුරුම් කල දිනය සටහන් කර 0 F ( -18 C ) හෝ අඩු උෂ්ණත්වයේ තබන්න. මෙලෙස එලවලු පලතුරු වර්ග රාශියක් මාස 4 - 6 ත් අතර කාලයක් කල් තබාගත හැක. ඒ වගේම frozen කල එලවලු අපිට freezee එකෙන් ගත් විගසින් (without thawing) පිසිමට ගන්න පුළුවන්.

සප්නිකා වීරසිංහ
ආහාර නිෂ්පාදන හා තාක්ෂණ කලමණාකරණය
වයඹ විශ්වවිද්‍යාලය.

සත්ත්ව ආහාර කිසිවක්‌ නොගන්නා අයට සැළකිය යුතු විටමින් බී 12 ප්‍රමාණයක්‌ හීල් බත් ආහාරයට ගැනීමෙන් ශරීරයට ලැබේ. හීල්බත් පිළිබදව හෙළයාට තිබූ දැනුම සහ අත්දැකීම් මේ වන විට සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ අහෝසි වී ගොස්‌ ඇත්තේ ඉතාම කනගාටුදායක අයුරිනි. අද “හීල් බත් කියන්නේ මොනවද?” කියා ගුරුවරුන්ගෙන් සහ වැඩිහිටියන්ගෙන් අසන්නට පාසල් දරුවන්ට සිද්ධ වී ඇත්තේ එබැවිනි. කුඩා දරුවන් පමණක්‌ නොව බොහෝ වැඩිහිටියන්ද හීල්බත් කියන්නේ කුමක්‌දැයි දන්නේ නැත. හීල් බත් ගැන දන්නා අයවත් හීල්බත් උණු බත් වලට වඩා ගුණදායක වන්නේ ඇයි ? යන ප්‍රශ්නයට පිළිතුර දන්නේ නැත.

හීල්බත් කියන්නේ කුමක්‌ද?. හීල්බත් උණුබත් වලට වඩා ගුණදායක වන්නේ ඇයි?. ආදී ප්‍රශ්න වලට බොහෝ දෙනා නිවැරදි පිළිතුර නොදන්නා බැවින් එම අපැහැදිලිතාවය මගහැරවීම සදහාත් හීල් බත් පිළිබදව නිවැරදි දැනුමක්‌ සහ හීල්බත් ආහාරයට ගැනීමේ උනන්දුවක්‌ සහ සංස්‌කෘතියක්‌ සමාජයේ යළිත් ඇතිකරලීම සදහාත් අපි ඒ ගැන සාකච්ඡා කරමු.

හීල් බත් යනු පෙර දින රෑට උයාගන්නා බතේ ඉතිරිවන කොටසයි. එනම් හීල් බත් ආහාරයට ගැනීම යනු උදේට එසේ ඉතිරි වී ඇති බත් ආහාරයට ගැනීමයි. මෙය බොහෝ දෙනා දියබත් සමග පටලවා ගනී.
දියබත් යනු රෑට ඉතුරුවන බත් දංකුඩයට නැත්නම් බත් ටිකකට වතුර දමා ගාන ලද පොල් සහ කපන ලද රතුඑනු දෙහි ඇඹුල් ආදිය දමා පානයක්‌ වශයෙන් උදේට ආහාරයට ගැනීමට සකසා ගන්නා බතයි. දියබත් සාදාගන්නේ හීල් වූ බත් දංකුඩයෙන් බව සත්‍ය නමුත් හීල්බත් යනු දියබත් නොවන බව දැන් ඔබට වැටහිය යුතුය. දිය බත් යනු හීල් බත් දංකුඩය ආහාරයට ගන්නා එක්‌ ආකාරයකි. නමුත් හීල් බත් යනු දංකුඩය පමණක්‌ නොවේ. කොහොම වෙතත් මේ දෙකෙහිම හොදම ගුණයක් තියෙනවා.

හීල් බතෙහි ගුණ පෝෂණ විද්‍යාත්මක පමණක්‌ නොව ජීව විද්‍යාත්මක, සමාජ විද්‍යාත්මක ආර්ථික විද්‍යාත්මක, පරිසර විද්‍යාත්මක ආදී පුඑල් පරාසයක විහිදී පවතියි. හීල් බත් උණු බත්වලට වඩා ගුණදායක වන්නේ ඇයි? යන ප්‍රශ්නය එවැනි පුඑල් පරාසයක සිට සළකා බැලීමේදී අපට පහත සදහන් දස වැදෑරුම් ගුණයන් හීල් බතෙහි ඇති බව තහවුරු කර ගත හැකිය.

හීල් බත්වල බී කාණ්‌ඩයේ විටමින් ප්‍රමාණය සහ සී විටමින් ප්‍රමාණය වැඩිය

වාතයේ සහ අවට පරිසරයේ ඇති යීස්‌ට්‌ ඇතුඑ හිතකර ක්‌ෂුද්‍ර ජීවින් හීල් බත් උපස්‌ථරය මත ක්‍රියාත්මක වේ. එවිට හීල් බතෙහි පැසීමේ ක්‍රියාවලියක්‌ සිදු වේ. අප බත් පීළුනු වී ඇතැයි කියන්නේ මෙම පැසීමේ ක්‍රියාවලිය උවමනාවටත් වඩා සිදු වී කල් ඉකුත් වූ විටයි. පැසීමේ ක්‍රියාවලියේ හිතකර තත්ත්වයේදී ක්‌ෂුද්‍ර ජීවී ක්‍රියාකාරිත්වය නිසා බී විටමින් කාණ්‌ඩයේ විටමින්වල සහ සී විටමින්වල සාන්ද්‍රණය ඉහළ යයි. එනම් හීල් බත් යනු විටමින් වලින් ස්‌වභාවිකව බලකරණයට ලක්‌ වූ ආහාරයක්‌ වේ.

විශේෂයෙන්ම විටමින් බී 12 ශරීරයට ලැබෙන්නේ ක්‌ෂුද්‍රජීවී ක්‍රියාකාරීත්වය නිසාය. මස්‌ ආදී සත්ත්ව ආහාර තුලට බී 12 විටමිනය ලැබී ඇත්තේද එම ක්‌ෂුද්‍ර ජීවී ක්‍රියාකාරීත්වය හරහාය. එහෙත් විටමින් බී 12 ශරීරයට ලබා ගත හැකි එකම මාර්ගය ලෙස ප්‍රචලිත වී ඇත්තේ මස්‌ ඇතුඑ සත්ත්ව ආහාර ගැනීමය. ජනප්‍රිය මතය එසේ වුවත් සත්ත්ව ආහාර කිසිවක්‌ නොගන්නා අයට සැළකිය යුතු විටමින් බී 12 ප්‍රමාණයක්‌ හීල් බත් ආහාරයට ගැනීමෙන් ශරීරයට එකතු කර ගත හැකිය.

හීල් බත් උණු බත් වලටත් වඩා පහසුවෙන් දිරවයි

බත් තිරිගු ආදී අනෙකුත් ධාන්‍ය වලට සාපේක්‌ෂව ඉතා හො`දින් ජීරණය වේ. හීල් බත් වල සිදු වන ඉහත කී පැසීමේ ක්‍රියාවලිය නිසා බත්වල ජීරණ හැකියාව තවදුරටත් දියුණු වේ. විශේෂයෙන් ප්‍රොටීන් වල ජීරණ හැකියාව තව දුරටත් ඉහළ නැංවේ.

හීල් බත් ජෛවී ආහාරයකි

ජෛවී ආහාර ආහාරයට ගන්නා සතුන් ආහාර පිස ආහාරයට ගන්නා මිනිසා සහ මිනිසා විසින් ඇති කරන සතුන්ට වඩා බොහෝ නිරෝගීය. විශේෂයෙන්ම එවැනි සතුන්ට විටමින් ඌනතා සහ දියවැඩියාව, ධමනි තුළ කොලෙස්‌ටරෝල් බැදීම, පිළිකා ආදී නිදන්ගත රෝග ඇත්තේම නැති තරම්ය.
එයට හේතු වන්නේ ආහාර පිසීමේදී පිළියෙළ කිරීමේදී සහ අධික ලෙස ශුද්ධ කිරීමේදී ශරීර සෞඛ්‍යයට හිතකර තාපයට සහ අනෙකුත් භෞතික සහ රසායනික සාධකවලට සංවේදී විටමින් වර්ග, එන්සයිම වර්ග, හෝර්මෝන වර්ග සහ ප්‍රතිඔක්‌සිකාරක ආදී යහපත් රසායනික සංයෝග විනාශ වී යාමය. පලතුරු සහ අමුවෙන් ආහාරයට ගත හැකි පලාවර්ග ඇතුඑ එළවඑ අද අතිශයින්ම සෞඛ්‍ය ප්‍රවර්ධනාත්මක ආහාර ලෙස සළකන්නේ ඒවා ජෛවී ලෙස ආහාරයට ගත හැකි බැවිනි. එවිට ඒවායේ ඇති හිතකර සංඝටක කිසිවක්‌ විනාශ නොවී ශරීරයට ලැබේ.
බත් පිසගන්නා ආහාරයක්‌ බැවින් උණු බත් ජෛවීය ආහාරයක්‌ වන්නේ නැත. එහෙත් හීල් බත් අප පෙරදී පෙන්වා දුන් ආකාරයට ක්‌ෂුද්‍ර ජීවී ක්‍රියාකාරිත්වය නිසා ජෛවී ආහාරයක්‌ බවට පත් වෙයි. එනම් හීල් බත් ජෛවී ආහාර වල ලක්‌ෂණ සහිත සෞඛ්‍යයට බෙහෙවින්ම හිතකර ආහාරයකි.

හීල් බත් කන්නට කිසිම මුදලක්‌ වැය නොවේ

හීල් බත් ආහාරයට ගැනීමේදී කිසිම මුදලක්‌ වැය වන්නේ නැත. එබැවින් අප වැනි ආදායම් තත්ත්වය සීමාසහිත රටක ජනතාවට සුදුසුම ආහාරයක්‌ වේ. රාත්‍රී ආහාරයෙන් පසු සෑම ගෙදරකම පාහේ බත් සැළකිය යුතු ප්‍රමාණයක්‌ ඉතුරු වේ. බොහෝ දෙනා කරන්නේ මේ බත් ටික හිත් පිත් නොමැතිව වීසී කර දැමීමය. ආහාර ගන්නට සල්ලි නෑ යෑයි නිතර මැසිවිලි නගන අයගේ කුණු ගොඩවල් පරීක්‌ෂා කළ විට ඒවායේ වැඩිපුරම දැක ගත හැක්‌කේ ආහාරයට නොගෙන ඉවත දමන බත්ය.

විශාල පවුලකට පමණක්‌ උදේට හීල් බත් කෑම සඳහා වැඩිපුර සහල් ටිකක්‌ රාත්‍රියට ලිප තබන්නට සිදු වෙයි. නමුත් එයට පාන් වැනි ආහාරවලට මෙන් මහා මුදලක්‌ වැය වන්නේ නැත. ව්‍යාංජනද බොහෝ විට රාත්‍රියට ඉතුරු වන බැවින් ඒවා සමග හීල් බත් කන්නට හැකිය. හීල් බත් කන්නට අමතරව දෙයක්‌ අවශ්‍ය වූවොත් ඒ පොල් සම්බෝලයක්‌ වැනි පහසුවෙන් සාදා ගත හැකි ආහාරයකි.

හීල් බත් ඉන්ධන අර්බුදයට හොදම විසදුමකි

හීල් බත් කන විට එක වේලකට වැය වන ඉන්ධන ප්‍රමාණයෙන් දෙවේලකටම උයා ගැනීම සිදුවේ. ඉන්ධන ලෙස දර භාවිතා කළත් ගෑස්‌ භාවිතා කළත් විදුලිය භාවිතා කළත් එයින් විශාල ඉන්ධන ඉතිරියක්‌ සිදුවේ.

හීල් බත් අර පිරිමැස්‌ම පිළිබද විශිෂ්ට ආදර්ශයකි

හීල් බත් කෑමේදී බත් ඇටයක්‌ හෝ අහක දමන්නට සිදු වන්නේ නැත. බත් අහක දැමීම කොතරම් පාපකර්මයක්‌ දැයි අපේ අම්මලා ආච්චිලා අපට කියා දී ඇත. බත් අහක දැමීමේ පාපයේ බරපතල කම උගන්වන අම්මා මා කුඩා කලදී කියාදුන් කථාන්දරයක්‌ මෙහිදී මට සිහි වෙයි.

එක්‌තරා ගොවි මහතෙකුගේ බිරියක්‌ ඉතාම අරපිරිමැස්‌මෙන් කටයුතු කරන්නීය. ඇය බත් ඇටයක්‌ වත් අහක දමන්නේ නැත. එහෙත් දිනක්‌ ඇය බත් උයද්දී බත් හැලිය පෙන දමමින් උතුරන විට එක්‌ බත් ඇටයක්‌ ලිප් ගල මතට වීසි වී ඇත. එය දුටු ඇය ඉරටුවක්‌ රැගෙන එම බත් ඇටයද ආපසු බත් හැලියට අරගෙන දමන්නට උත්සාහ කළේය. නමුත් ඇයට ආපසු ගත හැකි වූයේ බත් ඇටයෙන් භාගයක්‌ පමණි. අනෙක්‌ බත් ඇට භාගය ලිපට වැටී පිලිස්‌සී ගියේය. මේ පිළිබදව දුකෙන් පසුවූ එම ගෙවිලිය රෝගාතුරව මිය ගියාය.

එසේ මියගොස්‌ බත් ඇට භාගයක්‌ අහක දැමීමේ පාපයට එළදෙනක්‌ වී ගොවි මහතාගේ හරක්‌ පට්‌ටියේම උපන්නාය. ඒ අතර ගොවි මහතා වෙනත් විවාහයක්‌ කර ගත්තේය. අලුත ගෙනා බිරිද කිසිම අර පිරිමැස්‌මක්‌ නැතිව බත් හැලි පිටින් අහක වීසි කරන්නට වූවාය.

කාලයාගේ ඇවෑමෙන් එළදෙනද මිය ගිය අතර ගොවි මහතා එළදෙනගේ අං තට්‌ටුව සහිත හිස්‌ කබල බුලත් කොටුවේ කණුවක ගසා තැබුවේය. ගොවි මහතාගේ දෙවන බිරිය බත් අහක දමන ආකාරය බුලත් කොටුවේ සිට දුටු මියගිය එළදෙනගේ හිස්‌ කබලට පවා සිනා පහළ වූයේ “මා බත් ඇට භාගයක්‌ අහක දැමීමේ පාපයට මේ සා සාපයකට ගොදුරු වූවා නම් මේ තරම් බත් අහක දමන මේ ගැහැණියට යන්නට අපායක්‌වත් තියෙනවාද?” කියා සිතීමෙනි.

අපට මෙම කථාව මෙහිදී කියන්නට සිදු වූයේ අද බොහෝ ගෘහණියන් බත් වීසි කිරීම කොතරම් අපරාධයක්‌ දැයි නොසිතා බත් විසි කිරීමේ මහා අපරාධය කරන නිසාය. හීල් බත් කෑමෙන් එම අපරාධය සහමුලින්ම වළකා ගත හැකිය. එය අරපිරිමැස්‌ම පිළිබද විශිෂ්ට ආදර්ශයක්‌ වේ.

හීල් බත් බෙහෙවින්ම පරිසර හිතකාමී ආහාරයකි

හීල් බත් කෑමේදී විශාල වශයෙන් ගෘහස්‌ථ ඉන්ධන පරිභෝජනය අඩු කළ හැකි බව ඉහතින් විස්‌තර කරන ලදී. ඉන්ධන දහනයේදී සිදුවන පරිසර දූෂණයද එමගින් අඩු වේ. එසේම දර සහ අනෙකුත් ඉන්ධන වැඩිපුර භාවිතා කරන විට ගස්‌ වැල් ඇතුඑ ස්‌වභාවික පරිසරය විනාශ වේ. ඒ අනුව ඉන්ධන භාවිතය පරිසරයට ඔරොත්තු දෙන මට්‌ටමින් තබා ගැනීමට හීල් බත් කෑම බෙහෙවින්ම උපකාරී වෙයි.

හීල් බත් උදෑසන ගෙදර යුද්ධයට හොදම විසදුමකි

බොහෝ නිවෙස්‌වල උදෑසනට අවදි වූ විට ඇත්තේ එකම යුද්ධයකි. ඒ දරුවන් පාසල් යෑවීමට කලින් කෑම දීම සදහා උයා පිහා ගැනීමටය. දෙමව්පිය වැඩිහිටියන් වැඩට යන්නේ නම් යුද්ධය දෙගුණ තෙගුණ වේ. උදේ නිවසෙන් පිටත්වෙන්නට කලින් උදෑසන උයන ආහාරය කා පිටත්වීම සදහා උදේට උයන්නට පැය එකහමාරක්‌ දෙකක්‌ කළින් අවදි වන්නට සිදු වෙයි. එසේ කළ නොහැකි බොහෝ දෙනා ක්‌ෂණික, කෘත්‍රීම කෑම මුදලාලිලාගේ දංගෙඩියට අසු වී ඇත. එහෙත් උදෑසන ගෙදර යුද්ධය අවම කර ගැනීමටත් ක්‌ෂණික කෑම මුදලාලිලාගෙන් බේරෙන්නටත් ඇති හොදම විසදුම උදේ ආහාරය ලෙස හීල් බත් කෑමයි.

හීල් බත් පවුලේ මානසික සහ ආධ්‍යාත්මික සෞඛ්‍යය ප්‍රවර්ධනය කරයි

හීල් බත් පවුලේ මානසික සහ ආධ්‍යාත්මික සෞඛ්‍යය ප්‍රවර්ධනය කිරීමට බෙහෙවින්ම දායක වේ. එයට හේතු රාශියක්‌ම පවතියි. හීල්බත් වල බී විටමින් ප්‍රමාණය වැඩි නිසා ස්‌නායු පද්ධතියේ ක්‍රියාකාරීත්වය මනාව පවත්වා ගැනීමට ඉවහල් වේ. ඒ තුළින් හො`ද ක්‍රියාශීලී මනසක්‌ද ඇති වේ. හීල් බත් කන්නට කිසිම මුදලක්‌ වැය නොවන නිසා ආහාරවලට යන වියදම බොහෝ දුරට අඩු කර ගත හැකිය.

හීල් බත් දීර්ඝායු ලබාදීමට හේතු වේ

ඉහත විස්‌තර කරන ලද කරුණුවලින් ඔබට පෙනී යන්නේ හීල් බත් වල පෝෂණීය ගුණය මෙන්ම ඖෂධීය ගුණයද ඉහළ බවය. එනම් ඒ තුළින් ලෙඩ රෝග ඇති වීමේ අවදානම අඩු වී කායික සෞඛ්‍යය ප්‍රවර්ධනය වීම සිදුවේ. එසේම හීල් බත් ඉහතින් විස්‌තර කළ ආකාරයට මානසික සහ අධ්‍යාත්මික සෞඛ්‍යය ප්‍රවර්ධනය කිරීමටද ඉවහල් වේ. එසේ කායික මානසික අධ්‍යාත්මික සෞඛ්‍යය හීල් බත් කෑම තුළින් දියුණු වන විට දීර්ඝායු ලැබීම නියත ලෙසම සිදු වේ.

වෛද්‍ය පාලිත සමන් ජයකොඩි.| Lanka Lead News වෙත එක් කළ ලිපියක් ඇසුරෙනි