අපේ ඇස මානයෙහි ඇත්තේ තරු සංකල්ප පසුපස වේගයෙන් හඹා යන තරුණ සමාජයකි. ඔවුන් ළඟ ඇත්තේ සිහින පමණකැ’යි සිතන්නට පුළුවන. දුම්රියක හෝ බසයක හෝ යනෙන තරුණයා කිසිවකු හා සමාගමයක් නැත. ඔහු ජංගම දුරකථනයට අනිමින් හුදෙකලා ලෝකයක සිහින දකී. අවට සිදුවන්නේ කුමක්දැ’යි ඔහු නො දනී. ඔහු පමණක් නොව; ඔහුගේ සම - වයස ගෙවන ගැහැනු - පිරිමි කව්රුත් නිහඬ ය. නිසොල්මන් ය. සමාජා’නුයෝජනය නම් වචනයක් අධ්‍යාපන විද්‍යාවෙහි එයි. එහි අර්ථය වන්නේ සමාජය සමඟ ගනුදෙනු කිරීම ඉගැන්වීම ය. සමාජය සමඟ ගනුදෙනුවකින් තොරව රටක් ඉදිරියට ගෙනයෑම දුෂ්කර ය.
ඉහත පූර්විකාව ලියා තැබුවේ සමාජ සිදුවීම් ගැන සංවේදී වූ තරුණයකුගේ කතාවක් ගෙන හැර දැක්වීමට ය. මීට අදාළ සිද්ධිය පුවත්පත් විසින් මනාකොට වාර්තා කරන ලදී. හැබෑවට උක්ත සිද්ධියට අනුව තරුණයා වීරයෙකි. ඔහුට සම්මානයක් දීමට වටී. අපේ ව්‍යාපාර හා ජනමාධ්‍ය සම්මාන හා ත්‍යාග ලබාදෙන්නේ සිංදු කියන හා නැටුම් නටන අයට පමණි. සිංදුවෙන් හා නැටුමෙන් තොර ලෝකයක් නැතැ’යි සිතන තරමට මේ සම්මාන දීමේ තරග පැතිර ගොස් තිබේ. අවම ලෙස මෙබඳු වීර ක්‍රියා ගැන සටහනක් හෝ තබන්නේ පුවත්පත් පමණි. සමාජය ගමන් කරමින් සිටින දිසාව මෙයින් පැහැදිලි කර ගත හැකි ය.
සිද්ධියට අදාළ ස්ථානය පිහිටියේ බදුල්ල - මහියංගණ මාර්ගයේ ලොග්ගල්ලාඔය ජලාශයේ අමුණ ළඟය. මේ ස්ථානය ඉතා මනරම් ඒ තරමට ම බියකරු ස්ථානයක් ලෙස හැඳින්වේ. ජලාශයේ දියවර මහ ඇළ වෙත මුදා හරින්නේ එතැනින් ය. එහි සැඩපහර ඉතා ප්‍රචණ්ඩ වුව එය මතුපිටට පෙනෙන්නේ නැත. පසුගිය 27 දා ප.ව. 3.00 ට පමණ පිරිසක් ඒ අසල දිය නාමින් සිට ඇත. එකවර ම සිඟිත්තෙක් දිය පහරට ගසාගෙන ගියේ ය. දරුවා බේරාගන්නට කාන්තාවක් පැන්නා ය. ඇය බේරාගන්නට තව පුරුෂයෙක් පැන්නේ ය. මේ අයුරින් හයදෙනෙක් ජල රකුසාට බිලිවෙමින් උන්හ. මේ දුටු තවත් කාන්තාවක් හඬ නඟා කෑගසා ඇත. තරුණයා ක්‍රියාත්මක වී ඇත්තේ ඉන් පසුව ය.
ප්‍රදේශයේ අවටින් ලබාගත් තොරතුරුවලට අනුව කියැවෙන්නේ මේ ස්ථානයේ ජලපහරට කිසිවකු නො පනින බවය. පනස් දෙනකුට අධික පිරිසක් මේ වන විටත් අදාළ ස්ථානයේදී දියේ ගිලී මිය ගොස් ඇත. දියට වැටුණු අය බේරාගැනීමට ගිය දක්ෂ පිහිනුම්කරුවන් ද පරලොව ගොස් ඇත. ඒ අනුව තරුණයා ජීවිත හයක් බේරාගැනීම සඳහා දියට පැන සටන් කර ඇත්තේ තමන්ගේ ජීවිතය පරදුවට තබමින්ය. ඔහු සිය ජීවිතයත් - මරණයත් අතර සටනක යෙදී ඇති බව ද, ඉන් ජයග්‍රහණය ලබා ඇති බව ද කිව යුතු ය. මෙබඳු තැනැත්තකුට සම්මාන පිට සම්මාන ලබාදුන්න ද වරදක් නැත. අපේ සමාජය හා ආයතන ඒ සම්බන්ධයෙන් සංවේදී විය යුතුය.
අපට ලැබුණු තොරතුරුවලට අනුව තරුණයා මේ ජලාශය ආසන්නයේ පිහිටි වෙළෙඳ සලක සුළු රැකියාවක් කරන පුද්ගලයෙකි. ඔහුට ජීවත්වීම සඳහා ලැබෙන්නේ සොච්චම් වැටුපක් විය හැකි ය. මෙබඳු වීර ක්‍රියාවල නිරත පුද්ගලයන් රැකගැනීම සමාජයේ යුතුකම විය යුතුය. රටේ රාජ්‍ය ආයතනයක හෝ පෞද්ගලික ආයතනයක හෝ රැකියාවක් මේ තරුණයාට ලබාදීම අනුමත කළ හැකි ඉතා සුදුසු ක්‍රියාවකි. ඔහුට සම්මාන හා ත්‍යාග ලබාදීමටත් වඩා වටින්නේ ජීවත්වීම සඳහා රැකියාවක් සොයාදීමය. තමාගෙන් මාළුවකු ඉල්ලා ඇවටිලි කරන කුසගිනිකාරයකුට මාළුවකු නොව; බිලීපිත්තක ලබාදීම වඩා වැදගත් බව කොන්ෆියුස්තුමා සඳහන් කර තිබේ. ඒ කියමන අදටත් අදාළ ය.
ඉහත සිද්ධියට ගොදුරු වූ පිරිස ගැන ද යමක් කිව යුතුය. සංචාරයක නිරත ව ඇත්තේ හලාවත ප්‍රදේශයේ පදිංචිකරුවන් ය. එක ම පවුලේ පිරිසක් ද ඒ අතර සිටිති. ඔවුන් මේ ජලාශයේ පවත්නා අනතුර ගැන කිසිදු තැකීමක් නොකොට දියට පැන තිබේ. එය කිසිසේත් ම නොසිදු විය යුත්තකි. ඒ හැරෙන්නට කුඩා දරුවන් ද දියට යවා තිබීම බලවත් මෝඩකමකි. මේ පිරිස සිය ජීවිත බේරාගත් තරුණයාට කුමක් ලබා දුන්නේදැ’යි අප දන්නේ නැත. එහෙත් ස්තුතියට හෝ පිනට හෝ වැඩි යමක් ඔහු වෙත ලැබිය යුතු ය යන්න අපගේ වැටහීම ය. වීර ක්‍රියාවක් ඇගයීමකට ලක් විය යුතුය. එලෙසම ඊට වටිනාකමක්ද තිබිය යුතුය.
අපට මෑතකදී අසන්නට ලැබුණු තවත් ප්‍රවෘත්තියකින් කියැවෙන්නේ පිට ගමකින් පැමිණි තරුණයකුට මැරෙන තුරු පහරදුන් තරුණ කණ්ඩායමක් ගැන ය. පිටගම්කාර තරුණයා එම ගමට පැමිණ ඇත්තේ ආදර සබඳතාවක් ඇති කර ගැනීම සඳහා ය. මෙයින් කෝපයට පත් ගමේ තරුණ පිරිස පිටගම්කාරයාට මැරෙන තුරුම පහර දී ඇත. එක අතෙකින් මෙය තිරිසන් ක්‍රියාවකට සමාන ය. බල්ලන් ද තම සීමාව රැකගන්නා අතර එම සීමාව පැනීමට වෙනත් බල්ලකුට ඉඩ තබන්නේ නැත. රංචු ගැසී තනි පුද්ගලයකුට පහරදීම වීර ක්‍රියාවකැ’යි සමහරු කල්පනා කරති. එය තරම් මෝඩකමක් තවත් නැත. මේ ක්‍රියාවට සම්බන්ධ සෑම පුද්ගලයකුම බියගුල්ලන් මිස වීරයන් නොවේ. අවම ලෙස ඔවුන්ට චණ්ඩි යන නාමය ද නුසුදුසු ය.
තරු සංකල්පයේ සිටිනතාක් කිසිදු තරුණයකුට හෝ කිසිදු තරුණියකට හෝ මහ පොළොවෙහි අඩිය ගැසීමේ හැකියාව ලැබෙන්නේ නැත. මහ පොළොවේ අඩිය නොගසන තැනැත්තාට කිසි දිනෙක සමාජ යථාර්ථය ග්‍රහණය කර ගැනීමේ අවස්ථාව ලැබෙන්නේ නැත. සමාජ යථාර්ථය හඳුනා නොගත් තැනැත්තා නිකම්ම හිස් මිනිසෙකි. එබඳු හිස් මිනිසුන්ගෙන් සමාජය පිරී - ඉතිරී පවතී. අද තත්ත්වයට අනුව හිස් මිනිසුන් වැඩිය. හරයක් ඇති මිනිසුන් හිඟය. එලෙසම හරයක් ඇති මිනිසුනට සමාජයේ පිළිගැනීමක් ඇත්තේ ද නැත. සමාජය සලකන්නේ ද ධනයට හා බලයට ය.
අප මුලින් සඳහන් කළ මහියංගණයේ තරුණයා නිර්භීත තැනැත්තෙකි. ඔහු වටිනා ජීවිත හයක් බේරාගෙන ඇත්තේ තමන්ගේ ජීවිතය තුට්ටුවකට නොසලකමින් ය. එසේ කළ හැක්කේ ජීවිතයෙහි අර්ථය වටහාගත් පුද්ගලයකුට පමණි. නූතන සමාජයේ බොහෝ දෙනා මෙබඳු සිද්ධීන් දුටුවිට සිද්ධියෙන් පලායති. ඒ කරුණු කිහිපයක් නිසා ය . එක තමන්ගේ ජීවිතයට ඇති ආදරය ය. දෙක අභියෝගවලට මුහුණදීමට ඇති නොහැකියාවයයි. තුන මෙබඳු ක්‍රියාවලින් කිසිදු ආර්ථික වාසියක් නොලැබීමය. අප මුලින් සඳහන් කළ තරුණයා අභියෝගවලට භය නැති පුද්ගලයකු ලෙස හඳුනාගත හැකි ය. හැබැවටම රටට අවශ්‍ය වන්නේ ද තරු නොව හැඩි - දැඩි චරිත ය.
අපගේ නිර්දේශය වනනේ නම් ඉහත සඳහන් තරුණයා හැම අතෙකින් ම සම්මාන හා ත්‍යාග ලබාගත යුතු බවය. ඉන් නොනැවතී ඔහුගේ අධ්‍යාපනයට හා හැකියාවට ගැලපෙන රැකියාවක් ලබාදීම ද අතිශයෙන්ම වැදගත් ය.
දිනමිණ පුවත්පතින් උපුටා ගන්නා ලදී.