Ravi Jayawickrama Arachchige
සෞඛ්ය නීතිය කාටත් පොදුයි
කොවිඩ් මර්දනයට අදාළ සෞඛ්ය පුරුදු නීතියක් බවට පත් කිරීමට රජය තීන්දු කර ඇත. නිරෝධායනයට අදාළ නීති පද්ධතියක් මේ වන විටත් ක්රියාත්මක අතර සෞඛ්ය පුරුදු නීතියක් බවට පත් කරන්නේ ඊට අමතර ලෙසය. මීටරේ දුර පවත්වා ගැනීම, මුව ආවරණ නිසි ලෙස පැලඳීම, අත් සේදීම ඇතුළු තවත් සෞඛ්ය උපදේශන ගණනාවක් ඊට ඇතුළත්ය. මීට අදාළ ගැසට් පත්රය ඉතා ඉක්මනින් නිකුත් කරන බව සෞඛ්ය අමාත්යවරිය පෙන්වා දෙයි. නීති කඩ කරන ඕනෑම තැනැත්තකු තරාතිරම නොබලා අත්අඩංගුවට ගැනීමට පොලීසිය සූදානම්ය. කොක්කෙන් බැරි නම්; කෙක්කෙන් හෝ අවශ්ය දේ කඩා ගත යුතුය. මේ විහිළු කරන කාලයක් නොවේ. පුරවැසියා කොවිඩ් වළකනු වෙනුවට එහි ව්යාප්තියට කටයුතු කරන්නේ නම් එය වහා නැවැත්විය යුතුය. ඒ සම්බන්ධයෙන් දැඩි පියවර ගැනීමේ කිසිදු වරදක් නැත.
අපි අපගේ හෘදය සාක්ෂියට තට්ටු කොට විමසා බලමු. කොවිඩ් මර්දනය සම්බන්ධයෙන් කීර්ති නාමයක් ලබා සිටි ශ්රී ලංකාව යළිත් හිටි හැටියේම අවදානමකට පත් වූයේ කෙසේ ද? දැනට පවතින තත්ත්වය සංකීර්ණ වෙයි. බ්රැන්ඩික්ස් ආයතනයේ කොවිඩ් පොකුර එක්දහස් අසූ ගණනක් දක්වා ඉහළ නැඟ තිබේ. එම ආයතනයේ මුළු සේවක පිරිස එක්දහස් හයසියයකට ආසන්න බව කියති. එක ආසාදිතයකුට තවත් ආසාදිතයන් පන්සිය විසි ගණනක් ඇති කළ හැකි බව කියති. මේ කොවිඩ් චක්රය සක්රිය වුව හොත් මුළු මහත් ශ්රී ලංකාවම රෝගයට ගොදුරු වන්නට බැරි කමක් නැත. එබැවින් ඉදිරි කාලය තීරණාත්මකය. උපදේශන නොසලකා හරින්නේ නම් බරපතළ විනාශයක් සිදු වීමට වැඩි කාලයක් ගත වන්නේ නැත.
ඉතා ඉක්මනින් ඉතිහාසය අමතක කරන ජාතියක් ලෙස ශ්රී ලාංකිකයා ප්රකටය. කොටි නායක වේළුපිල්ලේ ප්රභාකරන් ප්රසිද්ධියේ එය කියා සිටි අතර, එයින් මහඟු වාසි අත් කර ගත්තේය. මේ වසරේ මුල් කාර්තුව තුළ කොවිඩ් මර්දනයට ජනතා සහාය ඉතා හොඳින් ලැබිණි. එහෙත් දෙවන කාර්තුව වන විට එය ලිහිල් වී ගියේය. නිලධාරීන්ගේ රාජකාරිය තුළ පවා දකින්නට ලැබුණේ අතිශය අලස ස්වරූපයකි. මඟීන්ගේ මුව ආවරන තිබුණේ බෙල්ලේය; නැත හොත් සාක්කුවේය. කාන්තාවන්ගේ මුඛවාඩම් බෑග්වල හිර වී තිබිණි. පොලීසිය එය සැලැකිල්ලට ගත්තේ ද නැත. උෂ්ණත්වය මැන බැලීම, මීටරේ දුර තබා ගැනීම හා විෂබීජහරණය ඇතැම් ආයතන විසින් මුළුමනින්ම අමතක කර දමන ලදී. එහි ප්රතිඵල දැන් අප ඉදිරියෙහි පවතී.
රජය කොවිඩ් මර්දනය සඳහා විශාල පරිශ්රමයක යෙදී ඇති අතර, ජන ජීවිතය සාමාන්ය පරිදි පවත්වා ගැනීම සඳහා තවත් පරිශ්රමයක යෙදී ඇත. පහ වසර ශිෂ්යත්වය, අ.පො.ස. උසස් පෙළ විභාගය පැවැත්වීම බරපතළ අභියෝගයක් වුව කොවිඩ් රැල්ල යටතේම ඒවා පැවැත්වීමට පියවර ගනු ලැබිණි. රජය මේ අවදානම භාර ගත්තේ රටේ අධ්යාපන ක්රියාවලිය හා දරුවන්ගේ අනාගතය සම්බන්ධයෙන් ඉදිරි පියවරක් තබමිනි. විභාග කල් තැබීම ඔස්සේ අධ්යාපනය අවුලට යයි. එය දරුවන්ගේ ජීවිතවලට අදාළය. රජය සිය වගකීම් හා යුතුකම් ඉටු කරන අතර ජනතාව ද සිය යුතුකම් හා වගකීම් ගැන අවධානය යොමු කළ යුතුය.
ලෝක සෞඛ්ය සංවිධානය පෙන්වා දෙන අන්දමට තවත් වසර කිහිපයක් යන තුරු කොවිඩ් සමඟ ජීවත් වීමට අපට සිදු වේ. එය මන්ත්රයක් සේ ජප කළ යුතු දෙයක් බැවින් අපි නිතර ලියා තබමු. කොවිඩ් 19 වයිරසය පරාජය කළ හැකි එන්නතක් හෝ ඖෂධයක් හෝ තවම හඳුනාගෙන නැත. සියල්ල පවතින්නේ පර්යේෂණ මට්ටමේය. කොවිඩ් පරාජය කළ හැකි එකම ක්රමය ලෙස හැඳින්වෙන්නේ සෞඛ්ය පුරුදු ඔස්සේ එය වළක්වා ගැනීම පමණි. රටේ සමස්ත ජනතාව සෞඛ්ය පුරුදු කරා යා යුතුය. දේශපාලකයන්ට, නායකයන්ට, ප්රභූන්ට පමණක් නිදැල්ලේ හැසිරීමට ඉඩ දිය යුතු නැත. නීතියක් පැනවීමෙන් පසු එය කාටත් පොදු විය යුතුය. නීතිය කඩ කරන ප්රභූන් ද අත්අඩංගුවට ගෙන නඩු පවරන තැනකට පොලීසිය යා යුතුව තිබේ.
විචාරශීලි සමාජයක් හැටියට අප නැවත කල්පනා කර බැලිය යුත්තේ දැඩිසත්කාර ඒකකයකට ඇතුළු වී දුක් විඳිනවා ද? නැත හොත් සෞඛ්ය උපදේශන පිළිපදිනවා ද? යන්නය. මේ දෙකෙන් වඩා යහපත් කුමක් ද යන්න ඉතා පැහැදිලිය. කොවිඩ් පැතිර ගිය මුල් වකවානුව තුළ නිරෝධායනය ප්රතික්ෂේප විය. වැඩි දෙනා ඊට විරෝධය පෑහ. එහෙත් ආරක්ෂක අංශවල මැදිහත් වීම මත අවශ්ය සියල්ලන්ම නිරෝධායනය වෙත යොමු කිරීමට හැකි විය. දැන් නිරෝධායනය පිළිබඳ ගැටලුවක් නැත. සියල්ලෝම ඊට කැමැත්තෙන්ම එකතු වෙති. සෞඛ්ය පුරුදු ද එලෙසමය. කිහිපදෙනකුට දඩ වදින විට උපදේශන ඉබේම ක්රියාත්මක වනු ඇත.
තීරණාත්මක උසස් පෙළ
දරුවන් විභාගයකට සූදානම් වන්නේ දීර්ඝ කාලයක සිටය. ඒ සඳහා දරුවන් හා මව්පියන් සිදු කරන කැප වීම අති මහත්ය. අප අමතක කරන්නේ වුව රජයක් ද විභාග වෙනුවෙන් අතිමහත් වියදමක් දරයි. මේ සියල්ලෙහි ඉලක්කය වන්නේ නිසි කලට විභාග පවත්වා දරුවන්ගේ ඉදිරි ගමනට අවශ්ය පදනම සකස් කර දීමය. එහෙත් විවිධ හේතු සාධක නිසා විභාග නිසි කල පැවැත්වීමට නොහැකි වන අවස්ථා තිබේ. ඒවා නොවැළැක්විය හැකි හේතු ලෙස දැක්විය හැකිය. කොවිඩ් 19 වසංගතය ද එවැනි නොවැළැක්විය හැකි සාධකයකි. මේ වසංගතය නිසා බොහෝ විභාග කල් ගියේය. එහෙත් දෙවන වරටත් විභාග කල් යෑම නවතා දැමීමට රජය සමත් වී ඇත. එය සතුටුදායක තත්ත්වයකි.
පහ වසර ශිෂ්යත්ව විභාගය අවුලකින් තොරව පැවැත්වීමට අධ්යාපන අමාත්යාංශය සමත් විය. ඊයේ එම විභාගය පැවැත්විණි. කොවිඩ් 19 වසංගත තත්ත්වය මැද ජාතික තලයේ විභාගයක් පැවැත්වීම අතිශය දුෂ්කර කටයුත්තකි. ඒ හැරත් මිනුවන්ගොඩ ‘බ්රැන්ඩික්ස්’ කොවිඩ් රැල්ල නිසා අලුත් අර්බුදයක් මතු වී තිබිණි. මෙය ගම්පහ දිස්ත්රික්කයෙන් තවත් දිස්ත්රික්ක කිහිපයක් කරා කාන්දු වෙමින් පැවැති අවස්ථාවක අතිශය පරිස්සම් සහගත ලෙසින් විභාගය පැවැත්විණි. ඒ ගැන බොහෝ දෙනකුගේ සතුට පළ වී ඇත. දරුවන්ගේ අපේක්ෂාවන් හා විශ්වාසයන් දැල්වීම යහපත් කාර්යයකි. එය අනාගතය කෙරෙහි සාධනීය ලෙස බලපානු ඇත. ශිෂ්යත්ව විභාගය තවදුරටත් කල් ගියේ නම් එය නිත්ය ලෙසම ප්රාථමික අධ්යාපනයේ බලවත් අවුලකට හේතුවක් වනු ඇත.
උසස් පෙළ විභාගය අද ආරම්භ වෙයි. අගෝස්තුවේ පැවැත්වීමට නියමිත වූ විභාගය ආරම්භ වන්නේ මාසයකුත් දින ගණනාවක් ගෙවී ගිය පසුය. අගෝස්තුවේ විභාගය පැවැත්විය යුතු ද? නැති ද? යන්න ගැන දීර්ඝ සාකච්ඡාවක් පැවැත්විණි. අවසන් ලෙස රජය කල්පනා කළේ දරුවන්ගේ මතයට ඉඩ දීම වැදගත් බවය. දරුවන්ගේ ඉල්ලීම වූයේ විභාගය සති කිහිපයකින් කල් තැබීම සුදුසු බවය. ඉහළින් තීන්දු ගැනීම හා ඒවා නිත්ය ලෙස ක්රියාත්මක කිරීම මීට පෙර සිදු වුව ද රජය එහි වෙනසක් ඇති කර තිබේ. එය සැලකිය හැක්කේ පොදු ජනයාගේ හඬට හා ඉල්ලීමට ඇහුම්කන් දීමක් හැටියටය. විභාගය කල් තැබීම ශිෂ්ය ප්රජාවගේ පැත්තෙන් ගත් කල වාසියක් ලෙස සැලකිය හැකිය. එහෙත් රජය පැත්තෙන් ගත හොත් එය අමතර වියදමක් සේ සැලකිය හැකිය.
ලෝකයේ අද පවතින යථාර්ථය ගත හොත් කොවිඩ් -19 සමඟ සටන් කරමින් ජීවන ක්රියාවලිය ඉදිරියට ගෙන යෑමට සෑම රටකටම සිදු වී ඇත. ලෝක සෞඛ්ය සංවිධානය එය නිතර අවධාරණය කරයි. ඔවුන්ගේ මතයට අනුව තවත් වසර දෙකක් හෝ තුනක් හෝ වසංගතය සමඟ ජීවත් වීමට අපට සිදු වනු ඇත. වසර තුනක් යනු ජීවිතයකින් සැලකිය යුතු කාලයකි. එය අත්හැර අනාගතය සැලසුම් කළ නොහැකිය. අපේ රාජ්ය නායකයා ශ්රී ලංකාව තුළ රෝගය ව්යාප්ත වීමටත් කලින් ඊට සූදානම් වූයේ මේ තත්ත්වය වටහා ගෙන යැයි කිව හැකිය. වසංගතයට මුහුණ දීමේ වගකීම භාර ගත යුත්තේ එකිනෙක රටවල නායකයන්ය. නායකයන්ගේ සැලසුම් හා වැඩසටහන් සාර්ථක නම්; කොවිඩ් 19 ඇති කරන හානිය අවම වෙයි.
මේ වන විට කොවිඩ් භීතිකාව යළි හිස ඔසවා ඇත. ඒ හැරෙන්නට ඉදිරි සතිය තීරණාත්මක බව ද ප්රකාශයට පත් වී ඇත. ජාතික වැදගත්කමකින් යුතු විභාග පැවැත්වෙන්නේ එබඳු පසුබිමකය. මේ මොහොතේ කිසිවකුට තමන්ගේ වගකීම් හා යුතුකම් පැහැර හැරීමට ඉඩක් නැත. නිදසුනක් ගත හොත් මෙබඳු අවස්ථාවක ප්රවාහන ක්ෂේත්රයේ වර්ජනයක් ඇති කළ හොත් එය ජාතික අපරාධයක් සේ සැලකිය හැකිය. ඊට එරෙහිව නෛතික පියවර ගැනීමේ හැකියාවක් ද පවතී.
උසස් පෙළ යනු ජාතික විභාග පද්ධතියේ වැදගත් හා තීරණාත්මක විභාගය වෙයි. එහි ඇති තරගකාරිත්වය වෙනත් විභාගවලට නැතැ’යි කිව හැකිය. උසස් අධ්යාපනය, රැකියා වෙළෙඳපොළ, වෘත්තීය අධ්යාපනය යන සියලු සාධකවලට බලපාන කඩඉමක් ලෙස උසස් පෙළ හැඳින්විය හැකිය. එය කෙනකුගේ ජීවිතයේ කඩඉමක් ලෙස ද පෙන්වා දිය හැකිය. රජය මෙවර විභාගය පැවැත්වීමට අවශ්ය සියලු විධි විධාන යොදා ඇත්තේ දුෂ්කර තත්ත්වයක් යටතේය. ඉන් පෙනී යන්නේ රජය අධ්යාපනය සඳහා ප්රමුඛ අවධානයක් යොමු කර ඇති බවය. ශිෂ්ය ප්රජාව ද මේ තත්ත්වය වටහා ගෙන විභාගයට හොඳින් මුහුණ දිය යුතුය. රටේ අනාගතය භාර ගත යුතු තරුණ ප්රජාව අභියෝග භාර ගැනීමට තරම් ශක්තියක් හා ධෛර්යයක් ඇති කර ගැනීම ඉතා වැදගත්ය.
උසස් පෙළට මුහුණ දෙන සියලු සිසු දරුවන්ට අපේ උණුසුම් සුබ පැතුම් මේ සමඟ තිළිණ කරන්නට කැමැත්තෙමු.
මුඛවාඩම් වීසි කිරීම!
ලෝක බලවතා ලෙස ප්රකට ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්රම්ප් කොවිඩ් 19 සමච්චලයට ලක් කළ අතර, එය සාමාන්ය උණ රෝගයක් ලෙස අර්ථ ගැන්වීය. ඔහු මහජනයා ඉදිරියේ තම මුඛවාඩම ගලවා ඉවතට වීසි කළේ කොවිඩ් වසංගතය ගණන් ගත යුතු දෙයක් නොවන බව හඟවමිනි. එහෙත් ට්රම්ප් මහත්තයාට වැරදුණේය. ඔහු මේ වන විට කොවිඩ් ආසාදිතයකු වී හමාරය. ලෝක බලවතාගේ චර්යා රටාවෙන් අපට යමක් උගත හැකිය. එනම්: මේලෝක වසංගතය නොසලකා හැරීමට කිසිදු ජගතකු මිහි පිට නැති බවය. බලවත්, ධනවත්, උගත් යන සියල්ල ඇත්තේ වසංගතයට පහළිනි.
ශ්රී ලංකාව කොවිඩ් 19 වසංගතය ඉදිරියේ අපරාජිතවනැඟී සිටි බව ප්රකට කාරණයකි. වසංගත මර්දනය හා ඊට මුහුණදීම සම්බන්ධයෙන් සාර්ථක ප්රතිඵල ගත් ලොව දෙවන රාජ්යය හැටියට කීර්ති නාමයක් අපට ලැබී තිබේ. එහි සැබෑ අර්ථය වන්නේ වසංගත තත්ත්වය රටෙන් බැහැර වී ඇතිබව නොවේ. අප රෝගය පිළිබඳ අවධානයකින් සිටින බව හා රෝග මර්දනය සඳහා වැඩපිළිවෙළක් ඇති බව ඉන් කියවේ. බුද්ධිමත් රාජ්ය නායකයකු අපට සිටින බැවින් ද, ශක්තිමත් ආණ්ඩුවක් අපට ඇති බැවින් ද එම සතුටුදායක තත්ත්වය උදා වී ඇත. එහෙත් නිසි පිළිවෙත් අනුගමනය නොකළ හොත් ඕනෑම මොහොතක කොවිඩ් 19 හිස එසවිය හැකිය.
මේ තත්ත්වය සනාථ කරමින් ගම්පහ දිවුලපිටියෙන් ආසාදිත කාන්තාවක හමු වී ඇත. ඇය මිනුවන්ගොඩ ප්රදේශයේ ඇඟලුම් කම්හලක සේවය කරන අතර, උණට ප්රතිකාර ගැනීම සඳහා ගම්පහ රෝහලට ගොස් තිබේ. ආසාදිත කාන්තාව සමාජ කණ්ඩායම් කිහිපයක් ඇසුරු කර ඇති බව වාර්තා වෙයි. මේ වන විට තුන්දහසක් දෙනා නිරෝධායනයට ලක් කර සිටිති. රෝගි කාන්තාවගේ දියණියට ද වයිරසය ඇතුළු වී ඇති බව තහවුරු වී ඇත. එම දියණියගේ සම්බන්ධතා ජාලය ද දැන් විමසුමට ලක් වී තිබේ. මිනුවන්ගොඩ, දිවුලපිටිය, වේයන්ගොඩ යන ප්රදේශවලට පොලිස් ඇඳිරි නීතිය පනවා ඇත. ගම්පහ දිස්ත්රික්කය පුරා යළිත් කොවිඩ් වසංගත භීතිකාව පැතිර යමින් පවතී.
මේ සිද්ධියත් සමඟ මතු වන ප්රධාන ගැටලුව වන්නේ ඉහත කාන්තාව ආසාදිතයකු වූයේ කෙසේ ද යන්නය. පොදු සමාජයෙන් කොවිඩ් රෝගියකු හමු වන්නේ සැලකිය යුතු කාලයකට පසුය. එහි අනතුරු හැඟවීමක් ද තිබේ. අපගේ මූලික අවධානය යොමු වී ඇත්තේ විදේශගත වී සිට නැවත ශ්රී ලංකාවට පැමිණෙන පුද්ගලයන් ගැනය. එලෙස එන සියලු දෙනා නිරෝධායනයට හා අදාළ පරීක්ෂණවලට යොමු කරන බැවින් ඒ කෙරෙහි සැකයක් ඇති කර ගැනීමට හේතු සාධක නැත. එසේ නම් ඉහත කාන්තාව ආසාදිතයකු බවට පත් වූයේ කෙසේ ද? මෙතෙක් ඊට අදාළ හේතුවක් තහවුරු වී නැත. එහෙත් හඳුනාගත යුත්තේ ද එම හේතු සාධකය බව මතක් කළ යුතුය.
කොවිඩ් වසංගතයෙන් බරපතළ පීඩා විඳින රාජ්යය අමෙරිකා එක්සත් ජනපදයයි. දෙවනුවට පීඩා විඳින රාජ්යය ඉන්දියාවයි. එම රටවලින් වාර්තා වන කොවිඩ් මරණ සංඛ්යාව, ආසාදිතයන්ගේ ගණන, රෝග ව්යාප්තියේ ශීඝ්රතාව හා ආර්ථිකයට සිදු වන බරපතළ හානියත් සැලැකිල්ලට ගන්නා විට භයානක චිත්රයක් අප ඉදිරියෙහි මැවෙයි. අමෙරිකාව පුරා රෝගය ව්යාප්ත වූයේ නොසැලකිල්ල නිසාය. රාජ්ය පාලකයාගේ සිට සාමාන්ය පුරවැසියා දක්වා සියල්ලෝම වසංගතය හෑල්ලුවට ගත්හ. අද පවා එහි වෙනසක් දකින්නට නැත. ඉන්දියාව මේ තත්ත්වයට මුහුණ දෙන්නේ ජනතාවගේ ඇති නොහික්මුණු භාවය නිසා යැයි කියන්නට හේතු සාධක තිබේ. ඉන්දීය ජාතිකයෝ පොලීසිය පහර දුන්න ද සෞඛ්ය පිළිවෙත් අනුගමනය කිරීම ප්රතික්ෂේප කරති.
ඉහත රාජ්ය දෙකම අපට වඩා ඉදිරියෙන් සිටින බලවත් රටවල් වුව අප ඔවුන් අනුගමනය කළ යුතු නැත. ශ්රී ලංකාව කොවිඩ් වසංගතය මර්දනය සම්බන්ධයෙන් කීර්ති නාමයක් හිමි කර ගෙන ඇත්තේ අපේම ක්රමවේදයකට හා අපේම වැඩසටහනකට අනුව ඊට මුහුණ දෙන නිසා බව කිව හැකිය. ලෝකයේ බලවත් රටවලට ද ප්රථම වසංගත මර්දනය සඳහා ආරක්ෂක අංශ යොදා ගත්තේ ශ්රී ලංකාවය.
පසුව බලවත් රටවල් අපේ ක්රමය ආදර්ශයට ගත්තේය. නිවැරැදි තීන්දු තීරණ ගන්නා නායකයන්, සේම වැඩසටහන් කාර්යක්ෂම ලෙස ක්රියාවට නංවන නිලධාරීන් සිටිත් නම්, කිසිදු රටක් මේ වසංගතයෙන් බරපතළ පීඩාවට පත් වන්නේ නැත. ඒ සමඟම සිහිපත් කළ යුත්තේ ජනතාවගේ පැත්තෙන් ද ඉටු විය යුතු වැඩ කොටසක් ඇති බවය.
ආපසු හැරී බලන විට අපේ ජනතාවගේ වැඩ කොටස පිළිබඳ ගැටලු ගණනාවක් මතු වී ඇත. කොවිඩ් 19 පිළිබඳ අවදානමක් ශ්රී ලංකාව තුළ නැතැ’යි යන හැඟීමෙන් බොහෝ දෙනෙක් ක්රියා කරති. ඇතැම් ආයතන හා නිලධාරීන් ද මන්දගාමි වී ඇති බවක් ද පෙනෙන්න තිබේ. ප්රසිද්ධ ස්ථානවල ද මුඛවාඩම නැතිව හැසිරෙන අය බහුලය. පොලීසිය ඔවුන් දෙස හැරී බලන්නේ ද නැත. මීටරයේ දූරස්ථභාවය වෙළෙඳ දැන්වීම්වලට පමණක් සීමා වී ඇත. සෞඛ්ය පිළිවෙත් හා උපදේශන එකින් එක සමාජය වෙතින් ගිලිහී යන්න පටන්ගෙන තිබේ. අමෙරිකාව ප්රමුඛ බටහිර රටවල් අනුකරණය කරන්න ගිය හොත් අප විශාල අනතුරක වැටෙනු ඒකාන්තය. දිවුලපිටියේ සිද්ධිය සනාථ කරන්නේ ද එම වැදගත් සාධකය බව සිහි තබා ගත යුතුය.
කොවිඩ් මර්දනය සාමූහික වගකීමක් බව ජනාධිපතිවරයා කියා ඇත. එය තේමා පාඨයක් ලෙස පවත්වාගෙන යා හැකි නම්, අපට මේ සටන ජය ගත හැකිය.